۴-۲- شدت نفوذ نهائی تعدیل‌نشده
همان‌گونه که قبلاً بیان شد، مبنای استخراج معادلات گروه‌بندی‌شده NRCS، بر اساس شدت نفوذ نهائی خاک‌ها می‌باشد (که این مقادیر همراه در مراحل بعدی، با دیگر ضرایب معادله نفوذ تعدیل می‌گردند). مقادیر برآورد نفوذ نهائی با بهره گرفتن از بافت خاک، و نیز بکارگیری روش‌های اندازه‌گیری شاملِ استفاده از نفوذ شش‌ساعته، برازش معادله توانی و کاربرد تعریف استاندارد، برازش معادله بر داده‌های نفوذ انتهائی و استفاده از روش جریان ورودی- خروجی در جویچه، برای تیمارهای رطوبتی مختلف در شکل‌ ۴-۲ نشان داده شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بدیهی است مقدار نفوذ نهائی بر اساس بافت خاک در همه موارد (شرایط رطوبتی و نوبت آبیاری) ثابت می‌باشد؛ که با توجه به بافت خاک (لوم رسی شنی و لوم )، رقم ۶۲/۷ میلی‌متر در ساعت برای آن انتخاب گردید (با استناد به جدول گروه نفوذ SCS). دیگر روش‌های برآورد شدت نفوذ نهائی نیز برای همه تیمارها، دارای یک روند نزولی در طول فصل آبیاری است.
داده‌های ورودی-خروجی از آبیاری اول تا آبیاری چهارم روند کاهشی خود را حفظ کرده اما در آبیاری پنجم میزان نفوذ افزایش یافته است. علت این کاهش (تا آبیاری چهارم) و افزایش (در آبیاری پنجم) را می‌توان به تغییر ساختمان خاک و رویش گیاه در طول فصل آبیاری نسبت داد. به این صورت که با ادامه روند آبیاری ساختمان خاک دچار تغییراتی شده و از میزان نفوذ نهایی کاسته شده است، اما در آبیاری پنجم به دلیل رویش علف‌های هرز در داخل جویچه میزان ضریب زبری خاک افزایش یافته و بر شدت نفوذ نهایی اثر گذار بوده و باعث افزایش آن شده است. این روند در همه تیمارهای پنج و هفت و نه روزه مشاهده می‌گردد؛ البته میزان این تغییرات در تیمار پنج روزه (تیمار با رطوبت اولیه بیشتر) محسوس‌تر از دو تیمار دیگر می‌باشد. همچنین نتایج داده‌های حاصل از سه روش شدت شش ساعته، معادله توانی و برازش انتهایی در تیمار پنج روزه، تغییرات کاهشی در طول فصل آبیاری (به استثنای آبیاری چهارم) را نشان می‌دهد. این روند کاهشی در تیمار هفت روزه و در طول فصل آبیاری (به استثنای آبیاری پنجم)، و در تیمار نه روزه در طول کل فصل آبیاری (برای همه آبیاری‌ها) وجود دارد. علت این روند کاهشی برای اکثر آبیاری‌ها را می‌توان به ساختمان خاک و شرایط محیطی (مانند دما) و خطای انسانی نسبت داد.

شکل۴-۲– مقادیر شدت نفوذ نهایی بدست آمده از روش‌های مختلف در طول فصل آبیاری در تیمارهای رطوبتی مختلف.
از طرف دیگر، از لحاظ مقدار برآورد، همانطور که داده‎‌ها و شکل‌ها نشان می‌دهند، در تمامی تیمارها و در کل فصل آبیاری داده‌هائی که با بهره گرفتن از روش ورودی-خروجی بدست آمده‌اند، از داده‌های حاصله از سه روش شدت شش ساعته، معادله توانی و برازش انتهایی (که از استوانه نفوذ استخراج شده‌اند) بیشترند. از جمله دلایل این اختلاف می‌توان به چگونگی برآورد داده‌ها اشاره کرد. داده‌های ورودی- خروجی در شرایط واقعی آبیاری که در آن آب در حال حرکت است (در طول کل جویچه) بدست آمده‌اند، این در حالی است که داده‌های سه روش دیگر براساس اطلاعات استوانه‌های نفوذ بدست آمده‌اند، که نشان‌دهنده شرایط بدون‌حرکت (static) آب، آن‌هم بصورت نقطه‌ای (و نه طولی و گسترده) بوده و از نظر ساختاری با شرایط واقعی مزرعه متفاوت می‌باشد. همچنین میزان عمق آب در استوانه‌های نفوذ بیشتر از عمق آب در جویچه می‌باشد. از طرفی، مقادیر بدست آمده از روش‌های متّکی به استوانه نفوذ متناظر با زمان‌های ۶ ساعت و بیشتر (تا چندین برابر آن) بوده و در روش ورودی-خروجی این زمان حدود ۳۰ دقیقه (تا کمتر از یک ساعت) می‌باشد، و بدیهی است شدت نفوذ در زمان‌های طولانی دارای مقادیر کمتری خواهد بود.در هر صورت، این مقادیر برای کاربردهای بعدی، براساس نوبت آبیاری و شرایط هیدرولیکی آزمایش تعدیل شدند.
۴-۳- شدت نفوذ نهائی تعدیل‌شده با بهره گرفتن از معادلات NRCS
با تعدیل نفوذ نهائی برای روش‌های مختلف (متناظر با شرایط واقعی مزرعه)، این مقادیر در هر نوبت آبیاری (بصورت مجزّا) مورد تجزیه-تحلیل آماری قرار گرفته (جدول ۴-۲) و میانگین آنها در شکل‌ ۴-۳ ارائه شده است.
جدول ۴-۲٫ تحلیل آماری نفوذ نهایی تعدیل شده حاصل از روش‌های مختلف در طول فصل آبیاری.

* و ** نشانگر معنی‌داری اثر عوامل، به ترتیب در سطح ۵ و ۱ درصد است
تحلیل آماری نشان می‌دهد در هر سه تیمار رطوبتی و در طول فصل آبیاری (بجز آبیاری اول از دو تیمار پنج و نه روزه و آبیاری دوم و چهارم از تیمار پنج روزه)، اختلاف معنی‌داری بین داده‌ها وجود دارد. معنی‌دارنشدن تفاوت‌ها در آبیاری اول را همان‌گونه که در شکل۴-۳ نیز مشهود است، می‌توان به نوسانات زیاد داده‌ها، بخاطر شرایط ناپایدار خاکِ تازه شخم‌خورده دانست و این در حالی است که هنوز رطوبت اولیه نیز در آنها اعمال نشده بود.

شکل۴-۳٫ مقادیر شدت نفوذ نهایی تعدیل‌شده حاصل از روش‌های مختلف در طول فصل آبیاری در تیمارهای رطوبتی مختلف.
(به همراه دامنه تغییرات آن به صورت میله‌ای)
همان‌گونه که در شکل‌ ۴-۳ قابل‌مشاهده است با انجام تعدیل‌های مزرعه‌ای، مقادیر شدت نفوذ و دامنه نوسانات آنها از داده‌های اولیه کمتر شد؛ بیشترین و کمترین مقدار شدت نفوذ قبل از تعدیل در تیمارهای مختلف رطوبتی بیش از ۴۰میلی‌متردرساعت (از ۳ تا ۴۵) اختلاف داشته، اما پس از تعدیل داده‌های اولیه، مقادیر بیشینه و کمینه نفوذ نهائی در بین تیمارهای مختلف به ۱۳ و ۳ میلی‌متر در ساعت رسیده و اختلاف آنها به حدود ۱۰ میلی‌متر در ساعت کاهش یافت. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که اعمال تعدیل‌های مذکور سبب می‌گردد که اختلاف بین داده‌ها و پراکندگی و انحراف‌معیار آنها کاهش یابد. به نظر می‌رسد علت این نزدیکی بین داده‌های شدت نفوذ نهائی، منطقی و حتی مورد انتظار باشد. به این صورت که شرایط خاص یک جویچه اعم از محیط خیس‌شده، ضریب زبری، شیب و… برای مقادیر نفوذ نهایی بدست آمده از روش‌های مختلف اعمال می‌گردد. در عین حال، برای تیمارهای مختلف در طول فصل آبیاری شرایط مشابه داده‌های تعدیل نشده، از لحاظ روند کاهشی وجود داشته و روند افزایشی مختصر در آبیاری پنجم (و بعضاً چهارم) نیز همچنان مشاهده شده و حتی این موضوع به روش‌های مرتبط با استوانه نفوذ نیز سرایت نمود.
همانطور که در بخش قبل نیز به آن اشاره شد، در آبیاری‌های چهارم و پنجم بدلیل رشد گیاه در داخل جویچه ضریب زبری آن افزایش یافته و بر نفوذ اثرگذار بوده است. البته رشد گیاه در جویچه‌های مربوط به تیمار پنج روزه نیز وجود داشت و بنظر می‌رسد تاثیر همزمان رشد گیاه و رطوبت اولیه در این سه تیمار سبب بروز چنین اختلافاتی در برآورد داده‌ها شد. همچنین داده‌های حاصل از برآورد با بافت خاک نیز دیگر ثابت نبوده و با اعمال تعدیل‌ها در هر آبیاری مقدار متفاوتی (هماهنگ با شرایط همان آبیاری) را نشان می‌دهد.
برای مقایسه بین تیمارهای رطوبتی و بررسی اثر رطوبت بر شدت نفوذ نهائی، نتایج داده‌های هریک از روش‌های مذکور برای سه تیمار رطوبتی در طول فصل آبیاری مورد تحلیل قرار گرفت (جدول ۴-۳). به طور کلی اعمال تیمارهای رطوبتی در هریک از روش‌های برآورد شدت نفوذ نهائی، نتایج متفاوتی را نشان داد؛ بطوری‌که اختلاف بین داده‌های حاصل از بافت خاک در تیمارهای مختلف برای تمامی آبیاری‌ها معنی‌دار نشد.
این فرایند برای داده‌های روش ورودی- خروجی نیز مشاهده شد، با این تفاوت که به دلیل شرایط خاص آبیاری پنجم، اختلاف معنی‌داری در آن بدست آمد که این اختلاف هم عمدتاً‌ بین تیمار ۹روزه با دو تیمار دیگر بوده و نتایج تیمارهای ۵ و ۷ روزه بهم نزدیک بودند (شکل ۴-۴). از طرفی، تحلیل آماری داده‌های سه روش دیگر که با بهره گرفتن از داده‌های حاصل از استوانه نفوذ بدست آمدند، نتایج متفاوتی را نشان داد؛ بطوریکه در اغلب آبیاری‌ها میان داده‌ها اختلاف معنی‌دار در سطوح مختلف وجود دارد.
جدول۴-۳٫ تحلیل آماری شدت نفوذ نهائی تیمارهای رطوبتی مختلف حاصل از روش‌های متفاوت در طول فصل آبیاری.

شکل۴-۴٫ مقایسه آماری شدت نفوذ نهایی تعدیل‌شده در تیمارهای رطوبتی مختلف، در روش‌های مختلف در طول فصل آبیاری.
بر این اساس، مقدار شدت نفوذ نهایی، بسته به این‌که براساس چه روشی بدست آید، تحت تاثیر رطوبت‌های اولیه قرار می‌گیرد. این در حالی است که حداقل در هر آبیاری، نفوذ نهایی یک مشخصه ثابت از خاک محسوب می‌شود. بررسی این موضوع با توجه به مراحل انجام هر روش نشان می‌دهد که رطوبت اولیه در روش بافت خاک مطرح نمی‌شود و روش شدت شش‌ساعته نیز بدلیل تاثیرگذاری رطوبت در زمان‌های ابتدائی، با میانگین‌گیری از کل زمان ، این اثر ناچیز گشته و تفاوت بین تیمارهای رطوبتی چندان بروز پیدا نمی‌کند. در روش ورودی-خروجی با توجه به تاخیر زمانی آزمایش تا تکمیل مرحله پیشروی و تثبیت جریان خروجی، موضوع رطوبت اولیه در عمل کمرنگ می‌گردد. در روش توانی، بدلیل اینکه غالباً داده‌های اولیه نفوذ به تعداد بیشتری جهت برازش معادله، مورد استفاده قرار می‌گیرند، و از طرفی تاثیر رطوبت اولیه بر داده‌های ابتدایی بیشتر است، اثر رطوبت اولیه بیشتر در معادله‌های نفوذ بروز یافته و در نتیجه مقادیر نفوذ نهائی حاصل از آن در تیمارهای رطوبتی مختلف و در طول فصل آبیاری با یکدیگر تفاوت معنی‌دار داشته‌اند. اما در روش برازش انتهائی چگونگی استخراج معادله و تکیه آن بر داده‌های کمتری از اطلاعات اولیه، اثر رطوبت اولیه کمرنگ‌تر شده است (این موضوع بخصوص در آبیاری دوم و سوم بیشتر نمود پیدا کرده است).
۴-۴- میانگین عمق آب نفوذیافته در زمان آزمایش
به منظور بررسی مقدار تغییراتِ معادلات NRCS در اثر اعمال رطوبت‌های مختلف، مقدار میانگین عمق نفوذ آب متناظر با زمان انجام آزمایش‌ها، با بهره گرفتن از معادلات استخراج‌شده در هر روش، محاسبه و در مقایسه با مقدار اندازه‌گیری‌شده (از اطلاعات آبنمودهای ورودی-خروجی) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل آماری داده‌های مذکور در جدول ۴-۴ و مقایسه میانگین عمق نفوذ مرتبط با هر روش، بصورت مجزّا در هر آبیاری و در سه تیمار رطوبتی در شکل۴-۵ ارائه شده است.با توجه به تحلیل آماری، در اکثر موارد (بجز بخشی از آبیاری‌ها اوّل، که معمولاً‌ قابل تحلیل‌ نیست)، تأثیر تیمار رطوبتی معنی‌دار بوده و در حقیقت، تأثیر قابل توجه رطوبت اوّلیه خاک در برآورد مقدار نفوذ را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌گردد مقدار برآوردها با بهره گرفتن از روش های مختلف متفاوتند و بجز آبیاری اوّل که بخاطر عدم اعمال تیمارهای رطوبتی و نوسانات داده‌ها دارای تحلیل مناسبی نمی باشد، از آبیاری دوم به بعد مقدار نفوذ در روش‌های مختلف با مقدار اندازه‌گیری شده آن دارای اختلاف‌های معنی‌دار در سطح یک درصد می‌باشد. نکته قابل توجه این است که تغییرات عمق آب برآورد شده با بهره گرفتن از روش‌های مختلف در طول فصل آبیاری و برای تیمارهای رطوبتی مختلف بسیار مشابه تغییرات مقادیر نفوذ نهایی تعدیل‌شده است. البته چون مبنای داده‌های عمق نفوذ، معادلات نفوذ بدست‌آمده بر اساس نفوذ نهائی می‌باشند، پس دور از انتظار نیست که تغییراتشان مشابه یکدیگر باشد.
جدول ۴-۴٫ تحلیل آماری میانگین عمق آب نفوذ یافته برآورد شده با روش‌های مختلف در تیمارهای رطوبتی متفاوت.

* و ** نشانگر معنی‌داری اثر عوامل، به ترتیب در سطح ۵ و ۱ درصد است.
نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان می‌دهد که از بین روش‌های نامبرده، داده‌های حاصل از روش ورودی-خروجی نزدیکی زیادی با داده‌های واقعیِ حاصل از روش اندازه‌گیری شده دارند. همچنین داده‌های حاصل از چهار روش دیگر (بافت خاک، نفوذ ۶ ساعته، معادله توانی و برازش انتهائی) مقدار نفوذ کمتری را نسبت به نفوذ واقعی نشان می‌دهند. یکی از دلایل این امر استفاده از استوانه نفوذ جهت تعیین مقدار نفوذ نهائی و در نتیجه برآورد عمق نفوذ از آن بوده که با روش‌های دیگر متفاوت است.
در مطالعات مشابه که دو شرایط فوق (استفاده از استوانه نفوذ و روش ورودی-خروجی) بر آن حاکم بود، نیز مشاهده شد که مقدار نفوذ نهایی در استوانه نفوذ کمتر از روش ورودی-خروجی است. دلایل مختلفی برای این مشاهدات وجود داشت. ازجمله آنها می‌توان به شرایط استغراقی در یک نقطه (استوانه نفوذ) اشاره کرد که امکان حبس هوا در خاک به وجود آمده و مانع نفوذ بیشتر گردد. همچنین در روش ورودی- خروجی جریان آب مانع رسوب‌گذاری شده و همین امر از کاهش نفوذ نهایی جلوگیری به عمل می‌آورد، اما در استوانه نفوذ چنین شرایطی وجود ندارد ]۲۷[.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت داده‌هایی حاصل از بافت خاک و استوانه نفوذ، میزان نفوذ نهایی (در نتیجه عمق متوسط آب برآورد شده از معادلات NRCS) کمتری را نسبت به داده‌هایی که از روش ورودی- خروجی بدست آمده‌اند، برآورد می‌کند. به همین منظور در این پژوهش تنها به ارزیابی داده‌های حاصل از روش ورودی-خروجی که نزدیکی بیشتری با داده‌های اندازه‌گیری شده دارند پرداخته شد.

شکل۴-۵٫ میانگین آب نفوذیافته برآورد شده با روش‌های مختلف، در تیمارهای رطوبتی مختلف در طول فصل آبیاری
(به همراه دامنه تغییرات آن به صورت میله‌ای).
۴-۵- تحلیل آماری داده‌های حاصل از روش ورودی- خروجی
داده‌های حاصل از روش ورودی- خروجی (که با اعمال تیمارهای رطوبتی مختلف حاصل شد) نیز مانند داده‌های بافت خاک مورد تحلیل آماری قرار گرفتند (جدول ۴-۶). بر این اساس، در آبیاری‌های اول تا چهارم برای رطوبت‌های مختلف مقدار نفوذ برآورد شده دارای اختلاف معناداری نمی‌باشد اما در آبیاری پنجم اختلاف معنادار در سطح ۱ درصد وجود دارد. در آبیاری پنجم به دلیل پوشیده شدن جویچه توسط علف‌‌های هرز سرعت پیشروی آب بشدت کاهش یافته و میزان نفوذ افزایش یافت. البته رویش علف هرز برای هر سه تیمار رطوبتی یکسان بوده و نمی‌توان آنرا به عنوان تنها عامل ایجاد اختلاف معنی‌دار میان عمق‌های نفوذ بدست آمده در نظر گرفت اما با توجه به وجود شرایط یکسان دیگر برای تمامی رطوبت‌های اعمال شده این احتمال وجود دارد که رویش علف‌ها و وجود رطوبت‌های اولیه متفاوت بر یکدیگر اثر متقابل داشته و سبب شوند که چنین نتیجه‌ای حاصل گردد.
جدول۴-۶٫ نتیجه تحلیل آماری مربوط به میانگین عمق نفوذ آب برآورد شده با بهره گرفتن از روش ورودی- خروجی.

۴-۶- تحلیل آماری عمق نفوذ متوسط برآورد شده با معادلات SCS (روش ورودی-خروجی)
همانطور که پیش از این اشاره شد، معادلات هم‌خانواده‌های نفوذ جدید (NRCS)، بازبینی شده معادلات هم‌خانواده‌ قدیم (SCS) می‌باشند، که تغییراتی در جهت تعدیل شرایط مزرعه‌ای و به ویژه آبیاری سطحی بر روی آنها اعمال گردیده است. لذا در این پژوهش مقدار نفوذ با بهره گرفتن از معادلات SCS برآورد گشته و مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از روش بافت خاک (به دلیل ثابت بودن رقم اولیه شدت نفوذ وتغییرات ناچیز آن پس از تعدیل) صرف‌نظر شد و تنها داده‌های برآورد شده از روش ورودی-خروجی (با استناد به جداول SCS) تحلیل شدند (جدول۴-۷). برای مشاهده بهتر این تحلیل، در شکل۴-۶ ارزیابی آماری تغییرات داده‌های عمق نفوذ برآورد شده از این روش را برای آبیاری‌های

۲-۱-۵-۳- دوره توسعه مدل
پس از انجام مطالعاتی در مورد اعتبارسنجی مدل،تحقیقات فراوانی برای توسعه مدل و معرفی متغیرهای جدید و بررسی روابط متنوع بین سازه‌های تحقیق و تحقیق برای بررسی متغیرهای خارجی که بر سازه‌ها و متغیرهای اصلی TAM تأثیر کمی گذارند انجام شد. یک جنبه که مطالعات این دوره را متمایز می‌کند، این است که در این دوره کوشش برای درک تأثیر متغیرهای خارجی مانند متغیرهای فردی، سازمانی و ویژگی‌های وظیفه مورد نظر انجام شد.برای مثال آگراولو پراساد^[۱۰]درسال۱۹۹۵بیان کردند که متغیرهای تفاوت فردی مانند مشارکت در آموزش، تجربه قبلی در استفاده از رایانه و سطح تحصیلات بر ادراکات فرد در مورد سهولت استفاده و مفید بودن ادراک شده تأثیر دارد لگباریا^[۱۱] و همکاران در سال ۱۹۹۵ تأثیرات عوامل سازمانی را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که آموزش کاربران، کار کردن با رایانه و نیز حمایت مدیریتی تأثیر به سزایی بر سهولت ادراک‌شده و مفید بودن درک شده و در نتیجه استفاده از ریز رایانه دارد. کاراهاننادر سال ۲۰۰۰ مطالعه‌ای را با دو تکنولوژی نامه فناوری اطلاعات و نامه صوتی انجام داد و به این نتیجه رسید که عوامل تأثیرگذار بر استفاده از سامانه در میان فناوری‌های گوناگون متفاوتند. نتایج این تحقیق نشان داد که مفیدی‌درک‌شده بر استفاده از پست فناوری اطلاعات تأثیر ندارد بلکه نفوذ اجتماعی بر استفاده از آن تأثیر دارد. در حالی که این امر برای استفاده ازنامه صوتی به صورت عکس بود. کوشش دیگری که در مرحله توسعه مدل برای بررسی تأثیر متغیرهای خارجی انجام شد توسط آدامس وهمکاران صورت گرفت. در این تحقیق که در سال ۱۹۹۲ انجام شد به بررسی تأثیر متغیرهایی مانند فرهنگ، جنسیت، نوع وظیفه، نوع کاربر و نوع سامانه اطلاعاتی پرداخته شد. استروب^[۱۲] در سال ۱۹۹۴ مدل پذیرش فناوری را در دو کشور متفاوت و با دو زمینه فرهنگی متفاوت مورد آزمون قرار داد و دریافت که فرهنگ نقش مهمی در طرز تفکر افراد نسبت به رسانه و انتخاب رسانه ارتباطی بازی می‌کند. وی دریافت که کارمندان ژاپنی نسبت به کارگران آمریکایی فکس را وسیله مفیدتری می‌دانند اما در مورد نامه فناوری اطلاعات ادراکات آنها برعکس است. گیفن^۲و استروب در سال ۱۹۹۷ تأثیر تفاوت جنسیتی را بر پذیرش سامانه‌های اطلاعاتی مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که جنسیت به طور مؤثری بر سهولت استفاده درک شده و مفید بودن درک شده تأثیر می‌گذارد.به این ترتیب که رفتار مردان بیشتر تحت تأثیر مفید بودن ادراک شده قرار دارد و این در حالی است که سهولت استفاده درک شده و هنجارهای ذهنی بیشتر بر رفتار زنان مؤثر می‌باشد. کاراهاننا و همکاران در سال ۱۹۹۹ دریافتند که تفاوت مهمی بین استفاده‌ کنندگان بالقوه سامانه‌های اطلاعاتی و استفاده‌ کنندگان فعلی وجود دارد. به طوری که هنجارهای ذهنی تا حد زیادی بر قصد استفاده کاربران بالقوه تأثیر دارد در حالی که این طرز تفکر کاربران فعلی است که بر رفتار استفاده آنها و یا تداوم استفاده آنها از سامانه‌های اطلاعاتی تأثیر می‌گذارد. گیفن در سال ۲۰۰۰ مدل پذیرش فناوری را در وضعیتی که سامانه اطلاعاتی قدیمی و سامانه اطلاعاتی جدید به طور موازی استفاده می‌شد به کار گرفت. وی دریافت که ادراکات افراد در مورد مفید بودن استفاده از سامانه جدید، ترجیح استفاده از سامانه جدید را افزایش می‌دهد.در حالی که همین متغیر موجب کاهش استفاده از سامانه قدیمی می‌گردد. از طرفی ادراکات افراد در مورد سهولت استفاده از سامانه جدید و سامانه قدیمی تعیین کننده اصلی مفید بودن درک شده است. در مجموع مطالعاتی که طی این دوره انجام شد، به درک بیشتر عوامل تأثیرگذار بر متغیرهای اصلی مدل پذیرش فناوری کمک نمود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱-۵-۴- دوره تکامل مدل
تحقیقات انجام شده در این دوره در جهت رفع محدودیت‌های قبلی مدل پذیرش فناوری بود.در سال۲۰۰۰ دیویس و ون کاتش^[۱۳]مدل پذیرش فناوری ثانویه را معرفی کردند.که نسخه جدیدی از مدل اصلی پذیرش فناوری بود.دیویس و ون کاتش مطالعات قبلی را با هم ترکیب نمود ودر واقع مدل تکامل یافته تر TAM بود. در این مدل متغیرهای خارجی که بر مفید بودن درک شده و سهولت استفاده درک شده تأثیر می‌گذارند، مورد مطالعه قرار گرفت. برای مثال تأثیر متغیرهای خارجی مانند نفوذ اجتماعی (هنجارهای ذهنی) و ابزارهای شناختی (مرتبط بودن فناوری با شغل، تصویر ذهنی،کیفیت و قابل مشاهده بودن نتایج) مورد مطالعه قرار گرفت. ون کاتش متغیرهای خارجی را که بر سهولت استفاده درک شده تأثیر می‌گذارند، مانند خوداثربخشی استفاده از رایانه، ادراکات فرد در مورد کنترل بیرونی رفتار،ترس استفاده از رایانه و نشاط کار با رایانه را تعریف نمود.مطالعات دیگری در این دوره برای رفع اشکالات مدل پذیرش فناوری انجام شد.برای مثال ون کاتش در سال ۲۰۰۰ مطالعه‌ای را با بهره گرفتن از این مدل و با در نظر گرفتن دو وضعیت اجباری و اختیاری انجام داد. این مطالعه طولی شامل هنجارهای ذهنی بود که توسط دیویس در سال ۱۹۸۹ تعریف شده بود. در این مطالعه کارمندان در محیط کاری مورد بررسی قرار گرفتند و استفاده واقعی آنها به جای خود گزارش‌دهی آنها از استفاده سامانه مورد مطالعه قرار گرفتند. در مجموع مطالعاتی که در این دوره انجام شد، به آشکار کردن عواملی که بر سهولت استفاده درک شده و مفید بودن درک شده تأثیر می‌گذارند کمک نمود. مدل توسعه یافته TAM به عنوان یک تئوری برجسته و مهم، اساسی برای مطالعات و تحقیقات بعدی گردید. به طور کلی با توجه به توسعه مطالعات TAM در طول زمان درمی‌یابیم که این مدل به طور مستمر در حال تکامل بوده است.
در مطالعاتی که با بهره گرفتن از مدل پذیرش فناوری انجام شده است بیش از ۳۰ نوع متفاوت از سامانه‌های اطلاعاتی مورد بررسی قرار گرفته است که می‌توان آنها را به چهار طبقه تقسیم بندی نمود. که شامل سامانه‌های ارتباطی و رسانه‌ها، سیستم‌های با اهداف عمومی، سامانه‌های اداری و سامانه‌های تخصصی کسب و کار می‌باشند. سامانه‌های با اهداف عمومی شامل سامانه ویندوز، رایانه‌های شخصی، ریز رایانه‌ها، اینترنت و دیگر قابلیت‌های رایانه‌ای است. سامانه‌های ارتباطی شامل نامه فناوری اطلاعات، نامه صوتی، فکس و دیگر سامانه‌های ارتباطی است. سامانه‌های اداری شامل پردازشگر کلمات، صفحات گسترده و سامانه ویرایشگر کلمات است. سامانه‌های تخصصی کسب و کار نیز شامل سامانه‌های با اهداف خاص و توسعه داده شده توسط شرکت‌ها هستند که دربرگیرنده DSS، MRP و سامانه‌های خبره می‌باشند.
شکل۲-۵: مدل پذیرش فناوری ثانویه،۲۰۰۰
۲-۱-۶- پیشنهاد افزودن متغیرهایی برای شرایط ایران:
آنچه مسلم است و تجربه تاریخی انتقال فناوری به کشورهای در حال توسعه نشان می‌دهد، تفاوت‌های بنیادینی در پذیرش فناوری‌های جدید بین این کشورها و کشورهای غربی وجود دارد که بخش عمده‌ای از آن به تفاوت‌های فرهنگی اسناد داده می‌شود. مدل پذیرش فناوری علی‌رغم سادگی و کارآمدی نسبی در شرایط فرهنگی غربی، برای بکارگیری در شرایط ما نیاز به اصلاحاتی دارد. در این میان می‌توان موارد زیر را در مدل مورد توجه قرار داد:
۲-۱-۶-۱- عواطف و احساسات
به نظر می‌رسد که به خصوص در محیط‌های شرقی و از جمله ایران، تنها تحلیل‌های عقلی و منطقی منجر به وقوع یک رفتار نمی‌شود، بلکه عواطف و احساسات نیز در این امر دخالت دارند، لذا می‌توان سازه عواطف و احساسات را نیز در مدل وارد کرد. عواطف و احساسات را می‌توان به صورت احساس شادی و سرخوشی یا لذت یا افسردگی، بی‌علاقگی و ناخشنودی، یا نفرتی که یک فرد در رابطه با عمل خاصی دارد تعریف کرد. در واقع، در حالیکه ‌روانشناسی‌های رمزآلود شرقی بر هوشیاری نیمکره راست مغز که انجام امور به طور همزمان را دنبال کرده و به گونه‌ای کلی، ارتباطی، اشراقی و شهودی عمل می‌کند، تأکید دارند، روان‌شناسی مغرب زمین معمولاً به هوشیاری نیمکره چپ مغز که انجام امور به صورت منطقی استدلالی و تحلیلی و به گونه‌ای خطی و منظم را دنبال می‌کند، توجه می‌کند. هافستد در مورد ایران از هال (۱۹۶۵) نقل می کند «که در ایران از مردان انتظار دارند که عواطف خود را بروز دهند. مردان ایرانی به خواندن شعر علاقه دارند. آنان افرادی احساساتی هستند و حس الهامی کاملاً رشد یافته دارند و در بسیاری از موارد، انتظار منطقی بودن از آنان نمی‌رود.» چنین مواردی بر اهمیت کاربرد این سازه تاکید می‌کند. در مدل پذیرش فناوری اولیه و ثانویه چنین سازه‌ای وجود ندارد (موحدی،۱۳۸۲،۸).
۲-۱-۶-۲- هنجارهای اجتماعی
منظور از هنجارهای ذهنی تأثیراتی است که قضاوت گروه اجتماعی مرجع در ذهنیت فرد ایجاد کرده و برای وی به شکل هنجار در می‌آید و نهایتاً به تأثیر در رفتار او در استفاده از فناوری اطلاعات منجر می‌شود. مطالعات گوناگون، نقش هنجارهای ذهنی که در تعامل انسان با محیطش حاصل می‌شود را در گرایش به استفاده از سامانه‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات مورد تأکید قرار داده‌اند. مطالعات در حوزه‌های مدیریت و روان‌شناسی، نقش مهم هنجارهای اجتماعی را در تعیین رفتار انسان تاکید می‌کنند. اگرچه این عامل به اندازه کافی در مطالعات مربوط به فناوری اطلاعات و سامانه‌های اطلاعاتی مورد استفاده قرار نگرفته است، با این وجود، مطالعات تجربی روی اثر عامل اجتماعی بر پذیرش و استفاده از یک فناوری جدید بعضاً نتایج متضادی را نشان می‌دهد. بخشی از این نتایج متضاد، احتمالاً به دلیل ساز وکارهای گوناگونی است که از طریق آنها تأثیر اجتماعی می‌تواند در محیط اجتماعی یک فرد اعمال شود. البته ممکن است بخشی از نتایج متضاد را به استفاده داوطلبانه از سامانه نسبت دهیم، زیرا نشان داده شده است که در چنین وضعیتی، تأثیرات اجتماعی اثر مستقیم چندانی بر قصد استفاده نداشته و اثر غیر مستقیم اعمال می‌کنند (موحدی، ۱۳۸۲،۹).
۲-۱-۶-۳- بروندادهای اجتماعی
برون‌دادهای اجتماعی بعد دیگری است که در فرایند تأثیر اجتماعی حاصل می‌شود و از نظرما باید آن را در مدل پذیرش فناوری برای کاربرد در شرایط ایران منظور کرد. در نتیجه استفاده از فناوری اطلاعات، ممکن است برخی از افراد،احساس تشخص نموده با آن برای خود، هویت جدیدی احراز کنند. این امر ممکن است به ارتقای قدرت، دانش یا موقعیت فرد بیانجامد، البته اگر تصمیم فرد به استفاده از آن نوآوری توسط دیگران تصمیم خوبی تلقی شود. برخی از محققین، به نوعی این سازه را به کار برده و به آن عنوان انعکاس بیرونی داده‌اند.در مطالعات اقتصاد توسعه نیز اثر تقلید، و اصطلاحاً رفتار نمایشی که به پیروی از الگوهای کشورهای توسعه یافته صورت می‌پذیرد، در به کارگیری نوآوری‌های جدید در کشورهای در حال توسعه مورد تأکید قرار گرفته است (موحدی،۱۳۸۲،۱۰).
۲-۱-۷- مدل اصلاح شده برای شرایط ایران:
با توجه به موارد ذکر شده، می‌توان مدل پذیرش فناوری را برای شرایط ایران(و غالب کشورهای در حال توسعه) اصلاح کرد. مدل اصلاح شده با توجه به شرایط ایران در صفحه بعد آورده شده است.
نمودار ۲-۶: مدل پیشنهادی پذیرش تکنولوژی در ایران(موحدی،۱۳۸۲،۱۰)
۲-۲-مشتری‌گرایی:
سودمندترین و مناسب‌ترین راهبرد برای بانک‌ها مشتری مداری است. در حقیقت این را قدری قوی‌تر می‌توان بیان کرد و گفت که بنیان و اساس نظام بانکی مشتری است. یک مشتری در بانک مادی حداقل یک دارایی است.
امروزه تلفن بانک موظف است خود را در آئینه مشتری ببیندوسعی کند در محیط پر رقابت، خواسته‌ها و تمایلات مشتریان خود را درک نماید و کاری کند که مشتری از سازمان رضایت کامل داشته باشد. در بازاریابی امروز هزینه از دست دادن یک مشتری برابر است بااز دست دادن منافع مربوط به سیستمی که آن مشتری در طول عمر خود به آن نیاز دارد. اگر مشتری ما۴۰ ساله است و ۶۵ سال عمرکند، فرصت و منفعت فروش ۲۵ سال سیستمی که ما می‌توانستیم باز هم به آن بدهیم را از دست داده‌ایم. علاوه بر این منافع سیستمی که می‌توانست ناشی از مشتریان جدیدی باشد که معرفی می‌کند رانیز از دست خواهیم داد. بنابر این بحث مشتری مداری رکن بسیار حساسی است که باید به آن توجه کنیم.
برای تحقق مشتری مداری باید به چند نکته توجه شود که مهم‌ترین آن‌ها پاسخ‌گویی روشن و صریح به نیازهای روز مشتری یعنی تنوع سیستم و سیستم تازه، جدید و ابتکاری است. اگر امروز بحث دنیای تلفن بانک مطرح می‌شود، بانک‌هایی موفق هستند که ابزارها و زمینه‌های لازم برای پاسخ دادن به نیاز مشتری در زمینه بانک‌های فناوری اطلاعات را فراهم آوردند. اگر امروز کارت اعتباری مورد نیاز است بانکی موفق است که زمینه استفاده از آن را بهتر از دیگر رقبا فراهم کند (ونوس و صفائیان،۱۳۸۲،۳۷(. امروزه مشتری پاشنه آشیل هر کسب و کاری به حساب می‌آید و بانک‌ها نیز به عنوان سازمان‌های ارائه دهنده سیستم مالی، نه تنها از این امر مستثنی نیستند بلکه به دلیل این که قسمت اعظم سرمایه بانک‌ها از سپرده‌های مشتریان آنها تأمین می‌شود. در شرایط فعلی مشتری و مشتری‌گرایی به عنوان یکی از مهم‌ترین سیاست‌های بانک‌ها تلقی می‌شود و مدیران بانک‌ها باید در امر سیاست‌گذاری نظام بانکی اولویت ویژه‌ای به این مقوله بدهند. شرایط حساس رقابتی در دنیای کسب و کار در داخل و خارج از کشور بخصوص در حوزه‌های کسب و کار سیستم محوری چون بانک‌ها ضرورت داشتن نگرش مشتری‌مدرانه را صد چندان می‌کند (بیات،۱۳۸۷،۳۰).
در نهایت راهبرد بانک در ارتباط با مسأله مشتری محوری باید بر اساس یک اصل اولیه و اساسی باشد وآن این که همه چیز از مشتری شروع می‌شود و به مشتری ختم می‌شود و برای مشتری‌گرا بودن لازم است ویژگی‌های مشتریان بانک و نیازهای آنها شناسایی شوند.
۲-۳-فرایند پذیرش:
فرایند پذیرش: عبارت است از”فرایند ذهنی که شخص از مرحله اولیه شنیدن در مورد نوآوری تا مرحله نهایی پذیرش آن طی می‌کند “منظور از پذیرش تصمیمی است که توسط فرد اتخاذ می‌گردد تا استفاده کننده مستمر یک محصول گردد (اسماعیل پور،۱۳۸۲،۲۶۴).
به عبارت دیگر پذیرش تأیید و تداوم استفاده از یک محصول، خدمت یا ایده است. هاوارد و مور (۱۹۸۲) تأکید کردند که برای پذیرش مشتریان باید از مارک‌های جدید آگاه شوند. علاوه بر این مطابق با گفته‌های روگرس(۱۹۹۵) مشتریان باید قبل ازپذیرش یک نوآوری درباره آن آموزش ببینند، که این یادگیری دانش فرایند پذیرش نامیده می‌شود. در مفهوم برنامه‌ریزی بازاریابی بانک، اطلاعات(آگاهی) درباره مزایای استفاده از محصول/ سیستم به عنوان مبانی راهبردی ترفیع محصول/ سیستم معروف است (پورمیرزا،۲۰۰۷،۱۷).
راجرز پنج مرحله را برای پذیرش نوآوری لازم است.این مراحل عبارتند از:
۱- آگاهی: دراین مرحله مشتری نسبت به وجود کالای جدید آگاهی پیدا می‌کند، اما هنوز اطلاعات لازم را در مورد کالا را ندارند.
۲- علاقه: در این مرحله مشتری تمایل پیدا می‌کند که اطلاعات لازم را در مورد کالا بدست آورد.
۳- ارزیابی: در این مرحله مشتری با نگرشی که نسبت به محصول پیدا کرده است، تصمیم می‌گیرد که کالا را امتحان کند و یا امتحان نکند.
۴- آزمایش: مشتری محصول جدید را مورد آزمایش قرار می‌دهد تا بفهمد که آیا این محصول نیاز و خواسته‌اش را برآورده می‌کند.
۵- پذیرش: قبول محصول و استفاده مکررآن در مورد محصولات ارزان قیمت، منظور از پذیرش تکرار در خرید کالا می‌باشد (اسماعیل پور،۱۳۸۲,۲۶۵-۲۶۴).
۲-۴-تئوری انتشار نوآوری:
روگرس (۱۹۹۵ ) تئوری انتشار نوآوری یک مدل مشهور در توجیه پذیرش کاربران فناوری استفاده می‌شود. او انتشار را به عنوان فرایندی که یک نوآوری را از طریق کانال‌های اضافی بین اعضای جامعه اجتماعی انتقال می‌دهد معرفی می‌کند. همچنین نوآوری را به عنوان “یک ایده، روش، یا هدفی که توسط افراد یا واحد پذیرش جدید ادراک می‌شود” تعریف کرده است. افراد در شرایط متفاوت ویژگی‌های ادراک شده متفاوتی از یک نوآورری دارند. طبق تئوری روگرس (۱۹۹۵)؛ ویژگی‌های ادراک شده پذیرنده‌های بالقوه ازیک نوآوری مبتنی بر ویژگی‌های نوآوری نظیر: مزیت نسبی، سازگاری، پیچیدگی، آزمون‌پذیری و قابلیت مشاهده ارزیابی می‌شود (پورمیرزا،۲۰۰۷،۱۷).
نوآوران همواره در جستجوی اطلاعات جدید بوده و به عنوان اولین پذیرنده‌ها مشتاقانه ایده جدید را امتحان می‌کنندو علاقه‌مند به خطرهستند. جوانان و تحصیل کرده‌ها گرایش بیشتری به نوآوری دارند. اغلب شرکت‌های تجاری در گروه نوآوران شرکت‌های تهاجمی، دیدگاه ریسک‌پذیری داشته و مشتاق قبول ریسک انجام برخی چیزهای جدیدو متفاوت می‌باشند (ویلیام مک کارتی، ۲۰۰۲) .
۲-۴-۱-فاکتورهای مؤثردر انتشار و گسترش نوآوری‌ها و محصولات جدید:
مطالعه پذیرش محصولات جدید برای بازاریابان با اهمیت است. برای رشد کردن، شرکت باید محصولات موجود را به طور مستمر بهبود دهد و محصولات جدید را برای بازار در حال تغییر توسعه دهد. مطالعه پذیرش محصول به خاطر نرخ موفقیت نسبتاً پایین محصولات جدید نیزبااهمیت است. هزینه کلی معرفی یک محصول جدید در حدود ۶۰ میلیون دلار برآورده شده است. احتمال اینکه یک محصول جدید موفق باشد برای کالاهای مصرفی حدود۵۳درصد است (موون،۴۱۶،۱۳۸۶).
نرخ انتشار نوآوری در یک بخش بازار تابعی از ۱۰ فاکتور زیر است:
۱-نوع گروه: بعضی از گروه‌ها بیش از سایرین، پذیرای تغییر و تحولات هستند. به طور کلی افراد جوان، ثروتمند، و تحصیل‌کرده به‌ سرعت، پذیرای تغییر وتحولات، و به تبع آن پذیرای محصولات جدید بازار هستند. بنابراین بازار هدف برای نوآوری و محصولات جدید، یک فاکتور و عامل تعیین کننده در میزان انتشار و گسترش آنها محسوب می‌شود.
۲–نوع تصمیم‌گیری: نوع تصمیم به تصمیم‌گیری فردی یا گروهی اشاره دارد. هرچه تعداد افرادی که در تصمیم‌گیری خرید شرکت دارند کمتر باشد سرعت گسترش و انتشار نوآوری افزایش می‌یابد.
۳-تلاشهای بازاریابی: میزان گسترش محصولات جدید در جامعه به شدت تحت تأثیر میزان تلاش‌های بازاریابی انجام شده در آن بخش است. بر همین اساس، می‌توان گفت که نرخ انتشار نوآوری تا حدودی در کنترل شرکت است.
۴-ارضای نیازها: هر چه قدرنیاز به نوآوری در محصول یا خدمت، بارزتر و آشکارتر باشد، سرعت انتشار نوآوری بیشتر می‌شود.
۵-انطباق: هر چه خرید و استفاده از نوآوری در راستای ارزش‌ها و باورهای فردی و گروهی باشد، خدمت یا محصول جدید، سریع‌تر انتشار می‌یابد.
۶-مزیت نسبی: به هر میزان که برداشت افراد از نوآوری یا محصول جدید در ارتباط با ارضای نیاز مربوطه در مقایسه با روش‌های موجود بهتر باشد به همان نسبت با سرعت بیشتری منتشر می‌شود. هم عملکرد و هم هزینه محصول جدید به عنوان مزیت نسبی شناخته می‌شوند.
موفقیت یک نوآوری، مستلزم آن است که مزیتی عملکردی یا قیمتی را به مصرف کننده ارائه دهد. ترکیب این دو همان چیزی است که به عنوان مزیت نسبی شناخته می‌شود.
۷-پیچیدگی: هر اندازه که درک و استفاده از نوآوری یک محصول یا خدمت جدید مشکل‌تر باشد سرعت انتشار آن کندتر خواهد بود. نکته کلیدی در این بعد، در اصل، سادگی استفاده از محصول به جای پیچیدگی آن است.
۸-قابلیت مشاهده: به هر میزان که مصرف‌کنندگان بتوانند تأثیرات مثبت انتخاب یک محصول را ببینند و در زندگی خود احساس کنند، به همان اندازه نوآوری با سرعت بیشتری گسترش خواهد یافت.
۹-قابلیت آزمایش: هر چقدر که استفاده و تست یک محصول جدید و نوآوری، کم هزینه‌تر باشد سریعتردر بازار هدف انتشار می‌یابد.
۱۰- احساس ریسک افراد: سرعت گسترش یک نوآوری در بازار هدف به ریسک مرتبط با استفاده یا تست آن مرتبط است. به عبارت دیگر، هر چه میزان ریسک یا تست یک نوآوری بالاتر باشد سرعت انتشار آن کمتر می‌شود. این ریسک، شامل ریسک مالی، فیزیکی و اجتماعی است. برداشت افراد از ریسک تابعی از معیارهای زیر است:
الف-احتمال این که نوآوری به عملکرد مورد علاقه افراد منجر شود.
ب-نتایج و اثرات ناشی از عدم عملکرد محصول مطابق با علاقه و تمایل فرد.
ج-قابلیت برگرداندن و از بین بردن تبعات منفی و هزینه‌های مربوط به آن (هاوکینز، ۱۳۸۵،۱۵۸-۱۵۶).
۲-۵- سیر تحول فناوری اطلاعات در صنعت تلفن بانک:

با درنظر گرفتن هزینههایی که دولت برای نگهداری و استفاده از هرشیوه حملونقلی بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم میپردازد و برمبنای نمودار شماره ۱۶-۴ پیادهروی و دوچرخهسواری بالاترین ضریب اهمیت ( کم هزینهترین گزینه ) بوده و استفاده از اتومبیل شخصی کمترین ضریب اهمیت را میگیرد. شاید دلیل این امر هزینههایی است که دولت برای تأمین نیازمندیهای استفاده از اتومبیل ( از جمله تأمین سوخت، ایجاد راه و پارکینگ، از بین بردن آلودگیها و غیره ) باید بپردازد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار شماره ۱۷-۴ : امتیاز هریک از گزینه ها در ارتباط با مؤلفه میزان کرایه سفر
یکی دیگر از عوامل اقتصادی مهم، میزان کرایهای است که هر فرد در سفر میپردازد، هر چه این میزان کمتر باشد، افراد و گروه های اجتماعی بیشتری قادر خواهند بود از شیوهی مذکور استفاده نمایند. آنگونه که در نمودار شماره ۱۷-۴ مشاهده میگردد، براین اساس پیادهروی گزینهای است که بالاترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است و پس از آن دوچرخهسواری و کمترین ضریب اهمیت را نیز گزینه استفاده از اتومبیل شخصی دارد. هرچند بهطور مستقیم افراد زمانیکه از اتومبیل شخصی استفاده میکنند، کرایهای پرداخت نمیکنند اما احتمالاً پاسخدهندگان این پژوهش، مجموع هزینههایی که هر سفر برای فرد دارد را بهعنوان میزان کرایه در نظر داشتهاند و بنابراین شیوهی استفاده از اتومبیل شخصی گزینهای با کمترین ضریب اهمیت ( یعنی بیشترین کرایه ) معرفی و شناسایی میگردد.
نمودار شماره ۱۸-۴ : امتیاز هریک از گزینه ها در ارتباط با مؤلفه زمان سفر
زمان سفر نیز مؤلفهای مؤثر و تأثیرگذار در برنامهریزیها میباشد که محاسبات و مقایسه های آن در نمودار شماره ۱۸-۴ آمده است. از این لحاظ موتورسیکلت گزینهای با کوتاهترین زمان سفر تشخیص داده شد و بالاترین ضریب اهمیت را از آن خود کرده و پس از آن استفاده از اتومبیل شخصی قرار دارد. کمترین ضریب اهمیت نیز از آن گزینهای با طولانیمدتترین زمان سفر میباشد که براساس نمودار فوق پیادهروی و پس از آن دوچرخهسواری کمترین ضریب اهمیت را دارد.
نمودار شماره ۱۹-۴ : امتیاز هریک از گزینه ها در ارتباط با مؤلفه میزان انتشار آلودگیهای زیستمحیطی
یکی از مهمترین و اصلیترین مؤلفه های زیستمحیطی که در اغلب منابع معتبر به آن اشاره شده است، میزان انتشار آلودگیها ( صدا، هوا و منظر ) میباشد. نمودار شماره ۱۹-۴ نشان میدهد که شیوهای که کمترین میزان انتشار آلودگیها را داراست، پیادهروی و پس از آن دوچرخهسواری بوده بنابراین بیشترین ضریب اهمیت را دارد. گزینهای که بیشترین میزان انتشار آلایندهها را به ازای نفر-سفر در پی دارد، استفاده از اتومبیل شخصی میباشد.
نمودار شماره۲۰-۴: امتیاز هریک از گزینه ها در ارتباط با مؤلفه میزان اشغال فضا
میزان فضایی که برای استفاده از هر شیوه حملونقلی مورد نیاز است، عامل مهم بعدی میباشد که در برنامهریزیها باید مدنظر قرار گیرد؛ چراکه اگر شیوهای مورد استفاده قرار گیرد که فضای زیادی را اشغال مینماید باید شهر گستردهتر شده و به محیطزیست و طبیعی اطراف دستاندازی کند. پیادهروی شیوهای است که کمترین فضا را اشغال خواهد نمود و بنابراین بالاترین ضریب اهمیت را داشته و پس از آن دوچرخهسواری قرار دارد. گزینهای که بیشترین فضا را اشغال خواهد نمود، استفاده از اتومبیل شخصی و پس از آن اتوبوس و مینیبوس قرار دارد و این موضوعی است که در نمودار شماره ۲۰-۴ مشاهده میشود.
نمودار شماره ۲۱-۴ : امتیاز هریک از گزینه ها در ارتباط با مؤلفه حفاظت از محیطزیست
آخرین مؤلفهای که در اینجا مورد بررسی قرار میگیرد موضوع حفاظت از زمین‌های کشاورزی، محیط‌های با ارزش طبیعی و سوختهای فسیلی و تجدیدناپذیر در هر شیوه، به اختصار حفاظت از محیطزیست، برای نیشابور میباشد. در نمودار شماره ۲۱-۴ پیادهروی و پس از آن دوچرخهسواری بالاترین ضریب اهمیت را داشته و استفاده از اتومبیل شخصی و موتورسیکلت کمترین ضریب اهمیت را دارد.
بررسی نرخ ناسازگاری: همانطور که در بخش قبلی توضیح داده شد، نرخ ناسازگاری مکانیزمی است که ساعتی برای بررسی ناسازگاری در قضاوتها در نظر گرفته است، چنانچه این ضریب کوچکتر یا مساوی ۰٫۱ باشد، سازگاری در قضاوتها مورد قبول است و گرنه باید در قضاوتها تجدید نظر شود ( زبردست، ۱۳۸۰: ۱۹ ). پس از انجام محاسبات صورت گرفته، میزان نرخ ناسازگاری در این تحقیق معادل ۰٫۰۲ بدست آمد که چون از ۰٫۱ کمتر میباشد درنتیجه ارزیابیها و مقایسه های انجام شده سازگار و قابلقبول میباشد.

۲-۴-۴- نتایج حاصل از مراحل روش SWOT

با توجه به مطالب گفته شده در فصل روششناسی در ارتباط با فرایند روش SWOT، این روش تحلیلی دارای ۳ مرحله اصلی میباشد که هر مرحله خود نیز به زیرشاخههایی تقسیم میشود. مراحل اول و دوم که در کل میتوان آن را تحت عنوان « تشکیل ماتریس عوامل داخلی و خارجی IE » و « تعیین راهبردها » در حوزه پیادهمداری شهر نیشابور، با در نظر گرفتن مجموع شرایط و با بهره گرفتن از تمام منابع پشتیبان، در بخش یافته های تحقیق در حد شناسایی و ارائه عوامل و راهبردهای ۴ گانه آمده و انجام محاسبات مربوطه در این بخش صورت خواهد گرفت.

۱-۲-۴-۴- مرحله اول: ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و عوامل خارجی و ماتریس بررسی رقابتی

مرحله اول که تشکیل ماتریس عوامل داخلی و خارجی IE میباشد خود دارای ۶ فاز میباشد که عبارتند از:

1. 1. لیست کردن نقاط قوت و ضعف موجود با در نظر گرفتن مجموع شرایط و با بهره گرفتن از تمام منابع پشتیبان

1. 1. لیست کردن نقاط فرصت و تهدید خارجی با در نظر گرفتن مجموع شرایط

1. 1. به عوامل داخلی و سپس خارجی در ماتریسهای جداگانه وزن داده میشود. این وزن که بین صفر تا یک خواهد بود نشانگر اهمیت نسبی هر عامل است و بهگونهای است که مجموع این ضرایب باید یک شود.

1. 1. درگام بعد به هریک از عوامل در ماتریس عوامل داخلی و همچنین خارجی رتبه ( امتیاز ) بین ۱ تا ۴ داده میشود. این امتیاز برحسب میزان اثربخشی در راهبردهای سیستم تعیین میشود.

1. 1. امتیاز نهایی هر عامل با ضرب وزن عامل مربوطه در امتیاز آن محاسبه میشود.

1. 1. و درنهایت نیز امتیاز نهایی مجموع عوامل درونی و بیرونی سیستم از جمع ستونی امتیاز نهایی هر عامل در ماتریس عوامل داخلی و ماتریس عوامل خارجی محاسبه میشود. در ماتریس ارزیابی، صرفنظر از تعداد هریک از عوامل ( قوت، ضعف، فرصت یا تهدید ) هیچگاه مجموع امتیازهای نهایی برای سیستم به بیش از ۴ و هیچگاه این جمع به کمتر از یک نمیرسد. میانگین این جمع ۲٫۵ میشود، یعنی اگر امتیاز نهایی از ۲٫۵ بیشتر شود نشان دهنده این است که مجموعاً شرایط سیستم در آن محیط ( داخلی و یا خارجی ) مناسب بوده و اگر این میزان کمتر باشد نشان میدهد موضوع مورد مطالعه در آن محیط از شرایط مناسبی برخوردار نیست.

فاز ۱ و ۲ که شامل لیست کردن عوامل داخلی ( نقاط قوت و ضعف ) و عوامل خارجی ( فرصت و تهدید ) میباشد در بخش یافته های تحقیق آمده و ۴ فاز بعدی ( شامل تعین وزن، امتیاز و امتیاز نهایی ( که حاصلضرب وزن در امتیاز میباشد ) هر عامل و در نهایت امتیاز نهایی عوامل داخلی و خارجی ) براساس جمعبندی نظرات کارشناسان در این بخش انجام میشود .
جدول شماره ۱۷-۴: ماتریس عوامل داخلی پیادهمداری در شهر نیشابور

عوامل داخلی
وزن
امتیاز
امتیاز نهایی
نقاط قوت

S₁ : وجود شیب مناسب برای احداث سامانه پساب و جمعآوری آبهای سطحی در معابرشمالی-جنوبی

۰٫۰۲۲۵

۳

۰٫۰۶۷۵

S₂ : تمیز بودن هوا ( آلودگیهای زیستمحیطی در وضع موجود در حد قابلقبول میباشد )

۰٫۰۳۲۵

شماره فیلد
نوع colset
عملکرد

۱
TRANSLIST
لیستی از تراکنش‌هایی که بعد از اجرای دستور جاری، بر روی منبع قفل خواهند داشت را نشان می‌دهد (در حالتی که فیلد سوم true باشد، لیست قبلی گاهی بدون تغییر می‌ماند و گاهی تغیییر می‌کند، اما در حالتی که فیلد سوم false باشد همان لیست قبلی را برمی‌گرداند).

۲
LOCK
نوع قفل نهایی بر روی منبع را بعد از اجرای دستور جاری نشان خواهد داد. لازم به ذکر است در صورت وجود خطا این فیلد شامل پیغام خطا برای شناسایی خطاهای دستورهای تراکنش در زمان اجرا خواهد بود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳
BOOLEAN
وقتی دستور جاری می‌تواند اجرا شود، تابع برای پارامتر سوم true را بازمی‌گرداند. تابع مقدار false را در دو مورد مختلف بازمی‌گرداند؛ مورد اول، زمانی است که دستور جاری براساس قفل‌های موجود روی منابع و قوانین سازگاری قفل‌ها، مجاز نیست که اجرا شود و بعد از اجرای برخی دستورهای دیگر ممکن است این دستور بتواند اجرا شود؛ مورد دوم زمانی رخ می‌دهد که دستورات تراکنش، براساس الگوریتم ۲PL دارای اشتباه باشند. به عنوان مثال اگر تراکنش بخواهد بر روی منبعی عمل نوشتن را قبل از تقاضای قفل انحصاری بر روی آن انجام دهد (در چنین حالاتی فیلد دوم رکورد خروجی شامل پیغام خطا برای شناسایی و تعیین بهتر خطاهای دستورهای تراکنش برای ردیابی آسان‌تر مدل در زمان اجرا است).

۴
BOOLEAN
برای هر تراکنش وضعیت نقطه قفل را بعد از انجام دستور جاری نشان می‌دهد.

۵، ۶، ۷
SEQUENCE
برای هر تراکنش، شماره دستور بعدی آن را که باید اجرا شود مشخص می‌کنند. در صورتی که تراکنش طرد شده باشد، دستور بعدی که باید اجرا شود دستور شماره یک خواهد بود. اگر تراکنش به حال انتظار رفته باشد مجدداً باید همان دستور قبلی که اجرا نشده است اجرا شود و اگر تراکنش اجرا شده باشد، به شماره دستور قبلی یک واحد اضافه می‌شود و شماره دستور بعدی که باید اجرا شود مشخص می‌شود.

۸، ۹، ۱۰
TIMESTAMP
برای هر تراکنش زمان‌مهر جدید آن را مشخص می‌کنند. در صورتی که تراکنش طرد شده باشد زمان‌مهر جدید به آن اختصاص داده می‌شود؛ واضح است که زمان‌مهر جدید تراکنش از زمان‌مهر قدیمی‌اش بزرگ‌تر خواهد بود و به طور کلی از سایر زمان‌مهرهای موجود نیز بزرگ‌تر خواهد بود.

۱۱، ۱۲، ۱۳
MODE
برای هر تراکنش، وضعیت جدید آن را مشخص می‌کنند. در صورتی که تراکنش نتواند انجام شود و دارای مشکلی باشد وضعیت آن به حالت “can not commite” خواهد رفت؛ این نشان می‌دهد که تراکنش مشکل اساسی دارد و قادر به انجام شدن نیست. در صورتی که تراکنش به حالت انتظار برود وضعیت آن در حالت “wait” قرار خواهد گرفت و اگر تراکنش بتواند انجام شود در حالت “normal” قرار خواهد گرفت.

۱۴، ۱۵، ۱۶
REQUEST
برای هر تراکنش، شماره درخواست آن را مشخص می‌کنند. تراکنشی که در وضعیت “normal” قرار می‌گیرد شماره درخواست صفر را خواهد گرفت. تراکنشی که به حالت انتظار می‌رود شماره درخواست جدید خواهد گرفت و شماره درخواست آن از سایر شماره درخواست‌ها بیشتر خواهد بود. (در مراحل بعدی از بین تراکنش‌هایی که در حالت انتظار قرار دارند، هر کدام که شماره درخواست کمتری دارد، چون زودتر به حالت انتظار رفته است و زودتر درخواست داده است، زودتر امکان انجام شدنش بررسی خواهد شد.)

۴-۱ خصوصیات روش پیشنهادی

همان‌طور که در فصل قبل اشاره شد ما تصمیم داریم با بهره گرفتن از روش TOPSIS که جزء یکی از مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه(MADM) است مدلمان را پیاده سازی کنیم. این تکنیک از جمله روش‌های جبرانی در (MADM) می‌باشد و منظور از جبرانی بودن این است که مبادله بین شاخص‌ها مجاز است یعنی به طور مثال ضعف یک شاخص ممکن است توسط امتیاز شاخص دیگر جبران شود.

فلسفه کلی این روش این است که با بهره گرفتن از صفحات‌ موجود دو صفحه فرضی تعریف می‌شود، یکی از صفحات‌ مجموعه‌ای از بهترین مقادیر مشاهده شده در ماتریس تصمیم‌گیری است. این صفحه را اصطلاحاً ایده‌آل مثبت (بهترین حالت ممکن)می‌نامیم. ضمن اینکه یک صفحه‌ی فرضی دیگر تعریف می‌شود که شامل بدترین حالت‌های ممکن است، این صفحه ایده‌آل منفی نام دارد. معیار محاسبه نمرات این روش بدین صورت است که صفحات‌ تا حد امکان به گزینه (صفحه) ایده‌آل نزدیک و از گزینه(صفحه) ایده‌آل منفی دور باشد. معیارها نیز می‌توانند دارای ماهیت مثبت و منفی باشند و همچنین واحد اندازه گیری آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد.
ما در این رساله روشی ارائه شده که به ازای هر پرس‌وجوی مشخص که ممکن است توسط تعداد زیادی از کاربران وارد شود ۵ مورد از بازخوردهای (مثبت و منفی) کاربران را بر روی لیست نتایج جستجو جمع آوری نموده و با بهره گرفتن از یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه رتبه هر سند را محاسبه کرده و اسناد را رتبه‌بندی کنیم. و در فواصل زمانی مشخص و با بهره گرفتن از بازخوردهای بعدی کاربران که دوباره جمع آوری می‌شود آن رتبه‌بندی‌ها را به روز رسانی می‌کنیم. پنج مورد از بازخوردهای کاربران که به عنوان ۵ شاخص (که ۴ مورد اول ویژگی مثبت و مورد آخر یک ویژگی منفی است.) برای ارزیابی اسناد(صفحات وب) در نظر گرفته می‌شوند به قرار زیر است:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

Open click (تعداد دفعاتی که هر سایت مورد دست‌یابی قرار می‌گیرد.)

Dwell time (مدت زمانی که کاربران در هر سند زمان گذرانده اند که بر اساس ساعت در نظر گرفته می‌شود.)

Download (تعداد دانلودهایی که در هر صفحه رخ می‌دهد.)

Plus click (مجموعه‌ای از کلیک‌های مثبت که در هر صفحه رخ می‌دهد و مشخص کننده رضایت کاربر از انتخاب آن صفحه می‌باشد. مانند کلیک چپ و راست و کلیک بر روی لینک‌های موجود در صفحه و غیره )

Negative click (مجموعه‌ای از کلیک‌های منفی که نشان دهنده عدم رضایت کاربران از انتخاب آن سند می‌باشد، مانند کلیک back , close)
از آنجایی که داده‌های مورد نیاز برای تست این روش شامل اطلاعات محرمانه بوده و فقط در اختیار صاحبان موتورهای جستجو می‌باشد و دسترسی افراد عادی به آن‌ها غیر ممکن است. متأسفانه هیچ‌گونه راهی برای دست‌یابی به این دیتاست نبود. از طرفی اگر شخصاً می‌خواستم اقدام به جمع آوری داده کنیم نیاز به طراحی یک موتور جستجو و قرار دادن تعداد بسیار زیادی صفحه و ایندکس کردن و بعد رتبه‌بندی آن سندها بود و بعد از آماده کردن این موتور جستجو باید تعداد زیادی کامپیوتر (حداقل ۱۰۰تا) را در یک محل قرار داده و یک شبکه محلی ایجاد می‌کردیم و این موتور جستجوی جدید را بر روی آن قرار می‌دادیم و از تعداد زیادی از افراد می‌خواستیم که از این موتور جستجو استفاده کنند و query های دلخواهشان را وارد کرده و شروع به مرور لیست نتایج کنند و ما بازخورد رفتار آن‌ها بر روی لیست نتایج را از لاگ موتور جستجو گرفته و شروع به رتبه‌بندی مجدد صفحات کنیم و به ازای یک مدت زمان مشخص این رتبه‌بندی را به روز کنیم. که برای بدست آوردن داده به این طریق نه امکانات لازم و نه افراد کافی داشتیم به همین دلیل این راه به نظر رسید که شبیه‌سازی انجام شود و رفتار سیستم و کاربر را شبیه‌سازی کنیم.
۴-۲ توصیف شبیه‌سازی مدل پیشنهادی
با بهره گرفتن از نسخه ۲۰۱۱ برنامه مطلب مدل پیشنهادی شبیه‌سازی شده است. برنامه به این شکل شبیه‌سازی می‌شود که در ابتدا سه ورودی مشخص را از کاربران می‌گیرد که این ورودی‌ها به ترتیب عبارتند از:

تعداد کاربرانی که یک پرس وجو واحد را وارد می‌کنند.

تعداد دفعاتی که مجدداً بازخوردها از کاربران گرفته و یک رتبه‌بندی جدید صورت بگیرد و به عبارتی رتبه‌بندی صفحات به روز شوند.
تعداد صفحات یا سایت‌ها به ازای یک پرس وجو خاص که قرار است با توجه به بازخورد کاربر و با بهره گرفتن از روش TOPSIS رتبه‌بندی شود.
در مرحله بعد ماتریس تصمیم‌گیری D ایجاد می‌شود و ۵ مورد از بازخورد کاربران شامل (open click, dwelltime, download, plus click, negative click) بر روی صفحات وب با بهره گرفتن از توزیع یکنواخت وارد می‌شود.

ماکزیمم کلیک مثبت برای هر کاربر ۲۰ و حداقل صفر می‌باشد.

ماکزیمم تعداد دانلودها برای هر ویزیت ۱۵ عدد می‌باشد.

ماکزیمم زمانی که یک کاربر یک سایت را ویزیت می‌کند ۳ ساعت و حداقل ۵ دقیقه می‌باشد.

از آنجایی که مقیاس‌های اندازه گیری به ازای شاخص‌های گوناگون متفاوت است. به منظور قابل مقایسه شدن مقیاس‌های مختلف باید مقادیر بی مقیاس شوند که ما در اینجا از بین انواع مختلف روش‌های موجود از روش بی مقیاس کردن با بهره گرفتن از نرم(که در فصل قبل کاملاً توضیح داده شده) استفاده کرده و بدین طریق داده‌ها را نرمال می‌کنیم.

در مرحله بعد با بهره گرفتن از روش آنتروپی اهمیت نسبی از شاخص‌های موجود را بدست می‌آوریم.

و با بهره گرفتن از مقادیر λ که توسط خودمان مشخص می‌شود وزن‌های بدست آمده از روش آنتروپی را تعدیل می‌کنیم.

lambda=[0.2 . 0.3 . 0.1 . 0.2 . 0.2]
در مرحله بعد ماتریس بی مقیاس وزینV از ضرب ماتریس N_D (که امتیازات شاخص‌ها در آن بی مقیاس شده) در W_n*n (ماتریسی قطری که از روش آنتروپی محاسبه شده است) بدست می‌آید. در مرحله بعدی راه حل ایده‌آل و ایده‌آل منفی مشخص شده و فاصله هر صفحه از ایده‌آل مثبت و منفی با بهره گرفتن از روش اقلیدسی محاسبه می‌شود.

و در نهایت نزدیکی نسبی هر کدام از صفحات به راه حل ایده‌آل محاسبه می‌شود و رتبه هر صفحه مشخص شده و صفحات به ترتیب صعودی مرتب می‌شود.

کد نوشته شده برای TOPSIS:
function = topsis( data ,sgn, w)
%UNTITLED2 Summary of this function goes here
% Detailed explanation goes here
= size(data);
Nd = data ./ repmat(sqrt(sum(data .^2)),r,1);
W=diag(w);
V=Nd * W;
AP=zeros(1,c);
AN=zeros(1,c);
for i=1:c
if sgn(i)
AP(i)=max(V(:,i));
AN(i)=min(V(:,i));
else
AP(i)=min(V(:,i));
AN(i)=max(V(:,i));
end
end
dp=sqrt(sum((V-repmat(AP,r,1)).^2,2));