الف) تیوگلوکوزیدها: حاوی گوگرد که به طور الی به آن متصل است (خانواده کلم).
ب)گلوکوزیدهای مشتق از اسیدسیانیدریک: که از ترکیبات سیانیدریک متصل به یک قند تشکیل می‌شود(بادام تلخ- گل آقا طی سیاه- آلو و برگ گلاس)
پ)گلوکوزیدهای آنتراکینونیک: در اکثر موارد پیگمان های شفافی هستند آن‌ها ۶-۸ ساعت بعد از جذب اثر ملین دارند (ساقه زیرزمینی ریوند)
ج)کاردیو گلوکزیدها (گلو کوزیدهای دیژیتال) : مواد بسیار مهمی هستند و به مقدار کمی فعالیت قلب را تنظیم می‌کند. بر حسب ساختمان شیمیایی آن‌ها را به کاردونولیدها:(گل انگشتانه- مو گه) و (آدونیس) و بوفادینول ها (ریشه هلبور) تقسیم می‌کنند.
ه)گلو کوزیدهای فنلیک: متعلق به گروه عناصری هستند که اثرات بیش‌تر موارد عطر خاصی نیز دارد. (مشتقات سالیسیلیک موجود در پوست درخت بید، جوانه‌های صنوبر، آربوتین موجود در بوسرول، خزه) ( ۴ ).
۲-۱۳-۳- ساپونین ها
ساپونین در بسیاری از گیاهان دارویی وجود دارند. از نظر علم شیمی به وسیله ریشه گلوکوزیدیک (گلوکز، گلاکتوز) که متصل به ریشه اگلیکون است مشخص می‌شوند. خاصیت اصلی فیزیکی آن‌ها کاهش شدید فشار سطحی آب است. تمام ساپونین ها کف زیادی دارند و از پاک کننده‌های عالی هستند. آن‌ها یک خاصیت دیگر نیز دارند و آن عبارتست از توانایی همولیز کردن گلبول‌های قرمز است، بدین ترتیب که همو گلوبین^[۲۸] موجود در آن‌ها را آزاد می‌کند و این که غیر قابل مصرف بودن برخی از آن‌ها را به علت سمی بودنشان را توجیه می‌کند. ساپونین ها مخاط را تحریک می‌کنند و سبب شل شدن مخاط روده می‌شوند و همراه با مصرف گیاهی نظیر بنگ سفید- ریشه شیرین بیان و چوبک باعث افزایش ترشحات شش‌ها و یا به عبارتی خلط آور (اکسپکتورانت) می‌شوند. از آن‌ها به عنوان مسهل و ضد عفونی کننده مجاری ادرار (برگ درخت زبان گنجشک، ریشه آنونین خاردار) نیز استفاده می‌شود. ریشه معرف جینسینگ که در چین، کره، خاور دور و روسیه یافت می‌شود هم سرشار از ساپونین می‌باشند (۶۳).
۲-۱۳-۴- مواد تلخ
این مواد تلخ مزه‌اند و ضمن تحریک اشتها ترشح شیره معده را نیز زیاد می‌کنند. از نظر فارماکولوژی این مواد تلخ موجود در گیاهان ترپنیک^[۲۹] می‌نامند که باعث آزاد سازی آلزولن و همچنین گلوکوزیدهای با ساختمان‌های مختلف ببو شیمیایی می‌شوند. به عنوان مثال اولین گروه شامل عصاره‌های تلخ افسنتین^[۳۰] و باد آور می‌شوند و گروه دوم که بسیار معمول‌ترند شامل عصاره گیاهان خانواده جینتیاناسا، گل گندمیان و غیره می‌شوند (۶۳).
۲-۱۳-۵- تانن ها^[۳۱]
این مواد دارای‌تر کیبات شیمیایی مختلفی هستند، خاصیتی مشترک دارند و آن این است که توانایی انعقاد آلبومین‌ها، فلزات سنگین و آلکالوئیدها را دارند. آن‌ها در آب محلول هستند و استفاده طبی از آن‌ها اساساً به خاطر خاصیت قبضه بودنشان است. خاصیت انعقاد آلبومین‌های مخاطی و بافتی، اثراتی از قبیل کاهش تحریکات و درد و متوقف نمودن خونریزی های کوچک را دارد. جوشانده و سایر حالات داروهایی که سرشار از تانن هستند، در اکثر موارد به صورت مصارف خارجی علیه تورم حفره دهانی، زکام، برونشیت، خو نریزی موضعی، روی سوختگی و ورم حاصل از سرمازدگی، زخم، بواسیر و تعریق بیش از حد به کار برده می‌شوند. در مصارف داخلی نیز در موارد زکام معده‌ای، اسهال، عفونت‌های مثانه و همچنین به عنوان پادزهر در هنگام مسمومیت با آلکالوئیدهای گیاهی به کار می‌روند. اسید تانیک که از درخت بلوط (مازو) بدست می‌آید اغلب در دارو سازی مورد استفاده بوده و برای تهیه آن از پوست درخت بلوط، برگ گردو، برگ تم شک و غیره استفاده می‌شوند (۶۵).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱۴- سیاه‌دانه
۲-۱۴-۱- معرفی سیاه‌دانه
گیاه سیاه‌دانه گیاهی یک ساله و گل دار و بومی جنوب غربی آسیا، متعلق به راسته‌ی گل ساعتی‌ها^[۳۲] و خانواده آلاله^[۳۳] است. گل‌های این گیاه به صورت انتهایی و منفرد که چندین گونه به عنوان زینتی کشت می‌شوند. اکثراً در بهار گل می‌دهند و در تابستان دانه برداشت می‌شود. این گیاه بومی منطقه مدیترانه است (۲۶) ولی در خاور میانه از جمله ایران، شرق اروپا و غرب آسیا نیز پراکنده شده است. سیاه‌دانه دارای اثر قاعده آور، ضد کرم، ضد باکتری، مسهل و زیاد کننده ترشحات شیر است. سیاه‌دانه مزه‌ای تلخ و ادویه‌ای دارد. از سیاه‌دانه در شیرینی‌جات و شربت‌ها و لیکورها استفاده می‌شود. بر گونه‌ای از نان پاکستانی معروف به نان پیشاوری همیشه سیاه‌دانه می‌پاشند (۹۴).
۲-۱۴-۲- گیاه شناسی
سیاه‌دانه گیاهی دولپه، علفی و یک ساله و دارای گل‌های سفید یا آبی کم رنگ تا آبی پررنگ است. گل‌های آن به صورت منظم و دو جنسی می‌باشد. ارتفاع آن بین ۳۰ تا ۷۵ سانتیمتر می‌باشد و برگ‌های آن دارای تقسیمات متعدد است دانه‌ها سیاه رنگ اکثراً سه گوش و به صورت ردیفی درون کپسول (غلاف دانه دار) که درون آن تعداد زیادی دانه سیاه و معطر قرار دارد. گل‌ها منظم و دو جنسی، مادگی مرکب و چند بر چه‌ای می‌باشد. سیاه‌دانه دارای پرچم‌های مارپیچی نظم یافته‌اند (۲۶).

شکل ۲-۲٫ تصویر شماتیک گیاه دارویی سیاه‌دانه و بذر سیاه‌دانه
۲-۱۴-۳- مصارف طبی و سنتی سیاه‌دانه
در بابل باستان از سیاه‌دانه در درمان تورم، کبودی و درمان مشکلات معده استفاده می‌شده است. پزشکان قرون گذشته مانند بقراط و جالینوس سیاه‌دانه را برای درمان انواع مختلفی از بیماری‌ها از جمله عفونت بینی تجویز می‌کردند، برای مقاصد درمانی برای درمان سردرد و دندان درد، برای درمان بیماری‌های چشم و پوست، برای سرعت بخشیدن به قاعدگی، افزایش جریان ادرار و جریان شیر نیز از این گیاه استفاده می‌شده است. مصارف دیگر همچون درمان سرماخوردگی، سر درد، درد قفسه سینه و بدن، برای از بین بردن کرم‌های روده، افزایش مایع منی و افزایش نیرومندی، برای درمان جذام، از بین بردن لکه‌های پوست، غنی سازی رشد مو و همچنین به عنوان یک جزء در یک دارو علیه سموم و نیش موجودات سمی، برای سیاه‌دانه ذکر شده است. ابن سینا نیز به خواص دارویی سیاه‌دانه اشاراتی کرده است. اثر روغن سیاه‌دانه در برابر درمان فلجی و اسپام صورت نیز مورد بررسی قرار گرفته شده است (۴۴).
۲-۱۴-۴-استانداردهای بذری
بذر تخم مرغی گوشه دار، دارای خلل و فرج و به حالت اسفنجی می‌باشد. انتهای بالا نوک دار شده، انتهای پایین پهن‌تر و سطوح جانبی کمی بر آمده است. رنگ با چین‌های عرضی نا واضح و مات می‌باشد. نوع میوه‌ی بذری فندقی است. وزن هر دانه ۳۰/۲ گرم و از ۶/۱ تا ۳/۲ گرم متغیر است (۴۴).
۲-۱۴-۵- ارزش غذایی
در دانه سیاه‌دانه ۴۰% روغن ثابت ساپونینی به نام ملانتین و حدود ۴/۱ درصد اسانس وجود دارد که دارای نیژلون است. ملانتین به صورت مجزا ماده‌ای سمی است. مواد سمی موجود در این خانواده از آلکالوئید ها (ترکیبات مضر برای قلب) تا اسید لاکتون با زنجیره کوتاه (محرک پوست) متنوع می‌باشد. حضور مواد دیگری چون ساپونین ها، گلوکوزیهای سیانوژنیک نیز در این گیاه غیر معمول نمی‌باشد (۸۶ ).
۲-۱۴-۶- ترکیبات
سیاه‌دانه ماده غذایی غنی از روغن و پروتئین است و دارای ارزش غذایی بالایی است. حدود ۳۰% وزن سیاه‌دانه را روغن تشکیل می‌دهد که پی-سیمن^[۳۴] اصلی‌ترین ترکیب آن است و تقریباً ۴۸/۶۱% از وزن روغن فرار آن را تشکیل می‌دهد (۸۶). دانه گیاه ضمناً حاوی چربی، ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین و کربوهیدرات‌ها شامل مونوساکاریدها به شکل گلوکوز، زیلوز^[۳۵]، آرابینوز و رامینوز است (۸۸). دانه گیاه منبع غنی اسیدهای چرب غیر اشباع و ضروری است. اصلی‌ترین اسید چرب غیر اشباع اسیدلینولئیک^[۳۶] و سپس اسید اولئیک است. ترکیبات دیگری مانند فسفولیپیدها، کاروتن، کلسیم، آهن و پتاسیم نیز در دانه‌ها وجود دارد (۷۹).
۲-۱۴-۷- ماده مؤثره
ماده مؤثره مهم سیاه‌دانه تیموکینون ۳ است. سیاه‌دانه دارای مواد موثر دیگری از قبیل سمن^[۳۷]، کارواکرول^[۳۸]، آلفا- پینن و بتا- پینن^[۳۹] است (۲۱).
۲-۱۴-۸-خواص دارویی
قسمت‌های مورد استفاده در سیاه‌دانه، دانه و روغن فرار آن می‌باشد که به عنوان داروی معرق، محرک، بادشکن، صفرا بر و هضم کننده غذا مصرف دارد. از بذر در خوراک نان، چاشنی و در شیرینی‌جات به عنوان تزئین نسبتاً سمی است. در پزشکی سنتی از بذر برای زیاد کردن شیر استفاده شده و ملین بوده و دفع کننده کرم هم است. این گیاه به صورت موضعی در درمان زگیل و بثورات جلدی مورد استفاده قرار می‌گیرد (۹).
اثرات ضد اکسایشی (۵۵). ضد التهابی، تقویت کننده سیستم ایمنی و آنتی‌هیستامینی روغن و عصاره دانه گیاه سیاه‌دانه باعث شده است اثرات دارویی متعددی مانند کاهش قند، چربی و فشار خون بالا، و همچنین اثرات ضد میکروبی (۸۲) ضد باکتریایی (۸۷) ضد قارچی، ضد میتوزی (۷۴)، ضد تشنج (۱۹) و ضد انگل از این گیاه گزارش شود (۲۲). تایموکینون، ترکیبات کارواکرول، و ترپینئول^[۴۰] موجود در سیاه‌دانه اثرات ضد اکسایشی دارند (۳۴). تایموکینون موجود در روغن سیاه‌دانه اثرات مشخصی علیه سلول‌های سرطانی انسانی دارد (۵۰). احتمالاً اثر ضد توموری روغن سیاه‌دانه و تایموکینون به دلیل توانایی آن‌ها در مهار تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن است (۲۸). تایموکینون از ترکیبات اصلی بذر گیاه سیاه‌دانه است و اثرات درمانی بسیار زیادی به این ماده نسبت داده شده است (۲۹).
۲-۱۴-۹- اکولوژی
این گیاه بومی منطقه مدیترانه است (۲۶). ولی در خاور میانه از جمله ایران، شرق اروپا و غرب آسیا نیز پراکنده شده است. این گیاه را خصوصاً در کشورهای گرمسیر کاشته می‌شود. این گیاه به سادگی با محیط جدید خو می‌گیرد. سیاه‌دانه به کمبود آهن و خاک‌های ضعیف حساس است و به سرعت زرد می‌شود. همچنین سیاه‌دانه به شوری و گرما نیز مقاومت خاصی ندارد (۹۴).
۲-۱۵- کلیاتی در مورد سیستم ایمنی
واژه ایمنی به تمام مکانیسم‌هایی اطلاق می‌شود که بدن از آن‌ها جهت محافظت در مقابل عوامل محیطی که برای آن بیگانه محسوب می‌شوند، استفاده می‌کند. عوامل متعددی من جمله عوامل ژنتیکی، سنی، متابولیکی، محیطی، تشریحی، فیزیولوژی و میکروبی باعث تغییر و تعدیل مکانیسم‌های ایمنی می‌شوند. دو نوع ایمنی ذاتی و ایمنی اکتسابی وجود دارد.
ایمنی ذاتی به صورت غیر اختصاصی و عمومی است و یکی از صفات مشخصه هر موجود زنده می‌باشد. ایمنی ذاتی از عناصری مشتق می‌شود که به طور ذاتی و بدون آمادگی قبلی موجودات را در مقابل عوامل عفونت زا و پا تو ژن‌های خارجی محافظت می‌کنند. سدهای دفاعی آناتومیک، سدهای فیزیولوژیک و سدهای آندوسیتیک و فاگوسیتیک مهم‌ترین سدهای طبیعی بدن هستند. ایمنی اکتسابی شکل اختصاصی‌تری از ایمنی می‌باشد و این نوع ایمنی متعاقب برخورد با آنتی ژن ایجاد می‌شود. اولین برخورد با ماده خارجی که وارد بدن شده است زنجیرهای از حوادث را به راه می‌اندازد، که منجر به ایجاد پاسخ ایمنی اختصاصی در مقابل این ماده خارجی می‌شود. مصونیت اختصاصی (ایمنی اکتسابی) نتیجه حضور عملی سیستم ایمنی است که می‌تواند به طور اختصاصی شناسایی کند و به طور انتخابی میکرو ارگانیسم‌ها یا مولکول‌ها را حذف کند. لنفوسیت‌های B و T و ماکروفاژها سه گروه از سلول‌ها هستند که در ایمنی اکتسابی شرکت دارند. لنفوسیت‌های T و B مسئول اختصاصی بودن پاسخ ایمنی اکتسابی هستند. ماکروفاژها سلول‌هایی هستند که نسبت به ماده‌ی معینی اختصاصی نیستند، ولی درگیر به عمل پردازش و عرضه آنتی ژن‌ها به لنفوسیت‌های T هستند. لنفوسیت‌های B در برابر ماده خارجی آنتی بادی اختصاصی سنتز و به داخل جریان خون ترشح می‌کنند که ایمنی هومورال نامیده می‌شود لنفوسیت‌های T نسبت به ماده‌ی خارجی اختصاصی عمل می‌کنند ولی آنتی بادی ترشح نمی‌کنند بلکه خود به دنبال عامل مهاجم می‌روند تا تأثیرات خود را روی آن اعمال کنند. لنفوسیت‌های T با تأثیر متقابل بر لنفوسیت‌های B به آن‌ها در ساختن آنتی بادی کمک می‌کند همچنین با فعال کردن ماکروفاژها در تکامل و تنظیم ایمنی اکتسابی نقش دارند. آنتی ژن‌ها موادی هستند که پس از ورود به بدن، سیستم ایمنی را به طور اختصاصی تحریک می‌کنند. هر چه یک ماده نسبت به بدن بیگانه‌تر باشد عکس‌العمل ایمنی بدن در مقابل آن بیشتر است. لنفوسیت B دارای یک گیرنده‌ی خاص برای یک آنتی ژن ویژه در سطح غشا هستند. این گیرنده یک مولکول آنتی بادی است که به گلیکوپروتیین غشا متصل شده است. در اولین برخورد سلول های B با آنتی ژن به علت اختصاصی بودن، آنتی بادی متصل به غشای سلول به سرعت شروع به تقسیم می‌کند و سلول‌های B حافظه ای Memory Cell¹ و سلول‌های موثری به نام پلاسما سل به وجود می‌آورد سلول‌های B حافظه ای عمری طولانی دارند و به سرعت آنتی بادی متصل به غشا با همان ویژگی را به عنوان سلول مادر ایجاد می‌کنند. پلاسما سل‌ها فقط برای چند روز زنده خواهند ماند و در این مدت مقدار زیادی آنتی بادی تولید می‌کنند. آنتی بادی‌های ایجاد شده مولکول‌های اصلی ایمنی همورال می‌باشند (۱۲).
روش‌های متعددی برای سنجش پاسخ‌های ایمنی وجود دارد که با مطالعه‌ی این روش‌ها، طرز کار و اثرات آنتی بادی در بدن و نقش آن در ایجاد بیماری مشخص می‌شود. یکی از این روش‌ها تیتراژ آنتی- بادی است. تعیین غلظت آنتی بادی را در سرم و یا محلول‌های دیگر، تیتراژ می‌گویند و این در سرولوژی به معنی تعیین تعداد مولکول‌های آنتی بادی در هر واحد از محلول می‌باشد. طرز عمل به این ترتیب است که غلظت‌های مختلف سرم را با میزان معینی از آنتی ژن مواجه می‌کنند، کم‌ترین رقتی که در آن آگلوتیناسیون مشاهده می‌شود به عنوان تیتر آنتی بادی مزبور خواهد بود (۱۲).
۲-۱۵-۱- لزوم تقویت سیستم ایمنی
از آنجایی که امروزه بهداشت در محیط‌های پرورش حیوانات به خوبی توسعه یافته، حیوانات کمتر دچار بیماری می‌شوند. از سوی دیگر همین حیوانات پرورش یافته در محیط‌های بهداشتی در صورت بروز بیماری‌های همه گیر حساسیت بیشتری از خود نشان می‌دهند. بنابراین تقویت سیستم ایمنی در این حیوانات اهمیت زیادی در سلامتی آن‌ها دارد. در این زمینه سیستم ایمنی سلولی و فعال سازی سیستم ایمنی همورال از طریق راهکارهای موثر تغذیه‌ای توجه بیشتری را به خود جلب نموده است. بین جیره و سیستم ایمنی رابطه دوجانبه‌ای وجود دارد به گونه‌ای که تغذیه می‌تواند تعدیل کننده سیستم ایمنی باشد و پاسخ‌های سیستم ایمنی نیز بر احتیاجات غذایی تأثیر گذار است. تعدیل سیستم ایمنی در حیوانات مزرعه‌ای گرچه از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است ولی یک فرایند بسیار حساس نیز می‌باشد زیرا باید به گونه‌ای صورت گیرد که منجر به سرکوب سیستم ایمنی نشده و همچنین منتهی به تحریک بیش از حد سیستم ایمنی که محدود کننده رشد می‌باشد، نگردد (۱).
تعدیل و تقویت سیستم ایمنی از طریق راهکارهای تغذیه‌ای در آینده نیز اهمیت بیشتری خواهد یافت زیرا در حال حاضر برنامه‌های پرورشی بیشتر به سمت محدود نمودن استفاده زیاد از برنامه‌های دارویی و درمانی در حیوانات مزرعه‌ای پیش می‌رود و این امر بر نیاز بیشتر به تحقیقات پیرامون یافتن راهکارهای تغذیه‌ای موثر در تقویت سیستم ایمنی تأکید دارد (۱۲).
۲-۱۶-نقش سیاه‌دانه در سیستم ایمنی
برای پاسخ ایمنی مناسب لازم است که پاتوژن ها و آنتی ژن‌های خاص شناخته شوند، که در این روند ماکروفاژهای، گرانولوسیت، سلول‌های کشنده طبیعی (NK)، سلول‌های B و T دخیلاند (۶۵). یکی از خصوصیات سیاه‌دانه اثرات تنظیم ایمنی آن است. درمان ۴ هفته‌ای با روغن سیاه‌دانه باعث ۵۵ درصدی در نسبت سلول‌های CD4T به CD8 و افزایش ۳۰ درصدی در عملکرد سلول‌های NK شده است (۸۴).برخی ترکیبات سیاه‌دانه اثر تقویت کننده ایمنی سلولی دارند و برخی دیگر از ترکیبات سیاه‌دانه اثر مهار کننده ایمنی خوبی دارند (۹۰). مصرف یک هفته‌ای عصاره آبی سیاه‌دانه باعث دو برابر شدن تعداد سلول‌های NK طحال و افزایش اثر آن‌ها علیه سلول‌های تومرال YAC-l شده است (۸۴). مصرف ۶ هفته‌ای روغن سیاه‌دانه باعث افزایش فعالیت فاگوسیتی ماکروفاژهای صفاتی و افزایش تعداد لنفوسیت های خون محیطی در موش‌های دیابتی شده است (۴۲). ترکیبات سیاه‌دانه باعث عدم کاهش عملکرد سلول‌های T با افزایش عمر آن‌ها می‌شود (۵۱). دانه گیاه سرشار از اسید لینولئیک آلفا، اسید استئاریدونیک و دیگر مواد است که باعث تقویت پاسخ ایمنی خصوصاً در سلول‌های T می‌شود (۶۶).
۲-۱۷- مطالعات انجام شده روی سیاه‌دانه
با توجه به اینکه سیاه‌دانه یکی از گیاهان دارویی با اثرات سودمند بی شماری می‌باشد، مورد توجه محققین و دانشمندان قرار گرفته است و تحقیقات علمی زیادی بر روی این گیاه صورت گرفته است. در بسیاری از موارد دیگر محققین بیشتر خواص دارویی و اثرات درمانی روغن سیاه‌دانه مخصوصاً ماده موثرهای آن یعنی تایموکینون را مورد بررسی قرار داده‌اند (۱) به عنوان مثال می‌توان به کاربرد تایموکینون در درمان اختلالات التهابی و سرطان (۳۷)، تأثیر تایموکینون بر برخی صفات نژاد خاصی از موش‌های صحرایی (۹۳)، بررسی اثرات ضد میکروبی و ضد باکتریایی ترکیبات شیمایی روغن دانه سیاه‌دانه و تایموکینون (۵۸)، اثر بازدارندگی تایموکینون بر تولید محصولات انتهایی برخی از مسیرهای بیوسنتزی (۶۴)، بررسی اثرات ضد سرطانی تایموکینون در موش (۷۶) مطالعه اثرات ضد تشنج تایموکینون (۱) و اثرات تایموکینون بر دستگاه گوارش (۶۷) اشاره کرد. اثرات دارویی و درمانی این گیاه به قدری زیاد می‌باشد که از آن به عنوان یک گیاه معجزه آسا یاد شده است (۷۳) که ترکیب روغن این گیاه با روغن‌های گیاهی دیگرتاثیر بسیار مطلوبی بر سلامتی انسان دارد (۷۸).
گیاهان دارویی و مواد مؤثره آن‌ها از طریق حواس بویایی و چشایی موجب تغییر در عملکرد برخی فعالیت‌های فیزیولوژی در طیور به خصوص در دستگاه گوارش می‌شوند و از این طریق میزان مصرف خوراک را تحت تأثیر قرار می‌دهند (۳۲). مطالعات انجام شده در جوجه‌های گوشتی نشان می‌دهد که سیاه‌دانه از ۰ تا ۲۱ روزگی موجب افزایش خوراک می‌شود (۲۴). در مطالعه دیگر سیاه‌دانه از ۰ تا ۲۱ روزگی اثر معنی‌داری را بر مصرف خوراک نداشت اما از ۰ تا ۴۲ روزگی سیاه‌دانه اثر معنی‌داری داشت، موجب افزایش مصرف خوراک شد (۴۷). احتمالاً سیاه‌دانه به دلیل بو و مزه مخصوص خود و از طریق اثری که بر اشتهای حیوانات دارد، سبب چنین تغییرات فیزیولوژیکی از جمله هورمون‌های افزاینده و کاهنده مصرف خوراک شده است (۹۱).
فرآورده‌های گیاهی به صورت رایج جهت بهبود عملکرد پرندگان بکار برده می‌شوند که این بهبود از طریق تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی و بهبود هضم و جذب مواد مغذی حاصل می‌شود (۲۴). مطالعات انجام شده بر روی جوجه‌های گوشتی نشان می‌دهد که سیاه‌دانه موجب افزایش وزن و بهبود عملکرد می‌شود (۹۱). البتاوی و همکاران (۲۰۰۸) گزارش کردن که سیاه‌دانه موجب افزایش وزن می‌شود، گزارشات نشان می‌دهد که سیاه‌دانه موجب بهبود ضریب تبدیل در جوجه‌های گوشتی می‌شود (۷۰). سیاه‌دانه حاوی مخلوطی از اسیدهای چرب ضروری به ویژه لینولئیک، لینولنیک و اسید اولئیک است (۲۴). سیاه‌دانه حاوی اسید آمینه‌های ضروری است که برای رشد ضروری است را شامل می‌شود (۹۱) وجود آمیلاز و لیپاز که به هضم و جذب کمک می‌کند در سیاه‌دانه موجود می‌باشد (۲۰). علاوه بر آن وجود اجزای فنولیک در گیاهان باعث کاهش تعداد میکروب‌های بیماری‌زا روده و ممانعت از اتلاف مواد مغذی شده و بدین ترتیب سبب بهبود عملکرد، سلامتی بیشتر روده و افزایش پروتئین در بافت بدن می‌شوند، بنابراین اجزای فنولیک موجود در سیاه‌دانه احتمالاً از طریق بهبود جذب مواد غذایی منجر به بهبود میانگین افزایش رشد در بلدرچین‌ها شده است (۸۲).