بخش دیگر فولکلور ، شامل آداب و مراسم عروسی (خواستگاری ، بله برون ، نامزدی و انواع آن، ناف بریدن پسر و دختر برای یکدیگر ، الزام ازدواج پسر عمو و دخترعمو)،ختنه سوران،جشن گرفتن،دعوت کردن و شیوه های آن ، آبستنی و یارها و انواع آن ها ، زایمان ،حمام بردن زائو ، طبابت های خاص ماما در حین زایمان و پس از آن ، پنجه مریم ، بریدن ناف بچه ، دعاهایی که برای زنان دیرزا خوانده می شود ، شستشوی نوزاد،خواندن اذان در گوش نوزاد،نام گذاری و چگونگی انتخاب نام.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

– زیارت رفتن به اماکن مقدس ، اعمال قبل از سفر ، آشتی کردن و حلالی طلبیدن ، چاووشی خواندن
– چهارشنبه سوری ، نوروز ، سفره نوروز ، پیک های نوروزی ، حاجی فیروز ، دید و بازدیدها ، عیدی دادن و عیدی گرفتن ، سیزده بدر ، بخت گشایی و ….
– اماکن مقدس ، چشمه ها و درخت های نظرکرده ، قدمگاه های اولیا مانند قدمگاه های منسوب به حضرت علی(ع) و خضرنبی(ع) ، غذاهای نذری ، مانند شله زرد ، آش پشت پا ، آش رشته ، قربانی کردن ، انواع قربانی ، شیوه تقسیم گوشت قربانی .
– مرگ و تشییع جنازه ، انواع سوگواری ، مانند سربرهنه و پابرهنه شدن ، حجله گرفتن برای جوانان ، گیس بریدن زنان در مرگ جوانان و بزرگان خانواده ، مراسم سوم ، هفتم ، چهلم و سال ، تفاوت های مجالس سوگواری مردانه و زنانه ، به قبرستان رفتن و شیوه مراسم ختم و سوگواری ، سنگ قبرها ، نوشته های روی سنگ قبرها ، چگونگی نوشتن نام میت روی سنگ قبر، لباس سیاه پوشیدن ، مدت آن و شیوه درآوردن و ترک آن و پوشیدن لباس معمولی ، خیرات کردن برای میت ، انواع خیرات و ایام آن ، به جا آوردن نماز و روزه برای میت ، قرآن خواندن برای میت و انواع و اشکال آن.
– جادو جنبل ، فال گیری ، شیوه های جلب محبت ، مهره مار ، جارو کردن ، گرفتن ناخن ، نمک و حرمت آن ، خوابگزاری ، حیوانات و عقاید نسبت به آن ها ، اجاق و چراغ و حرمت آن ها ،صلوات فرستادن هنگام روشن شدن چراغ ، سوگند خوردن به چراغ .
– کشاورزی ، شیوه کاشت و داشت و برداشت ، تقسیم محصول ، دعاهای ویژه خوردن ، جشن های خرمن ، شیوه کیل کردن ، شیوه آبیاری ،تقسیم آب ،چگونگی پرداخت مزد میراب ،اسامی محلی محصولات ،خشکسالی،آیین های تمنای باران ، آیین های بند آمدن باران .
– دامداری ،اسامی محلی دام ها ، به چرا بردن آن ها ،استخدام چوپان ،مزد چوپان ،غذاهای محلی خاص ،دام ها و ….
– انواع بازی ها ، بازی های کودکان و بزرگسال ، اشعار حین بازی ، یارگیری ، بازی های مخصوص شب های زمستان ، مثل گل بازی و …سایر آداب زمستان ، مانند آداب و رسوم ویژه شب چله .
نکته دیگری که از اجزای فرهنگ عامه می توان استنباط کرد ،این است که اجزای فوق بازتاب روحیات ،خلقیات و آرزوهای هرملتی است و ریشه در اعماق جامعه دارد.مسائلی که در فرهنگ رسمی به راحتی قابل شناسایی نیستند ، با بررسی و واکاوی فرهنگ عامه ، می توان به آن ها پی برد. از همین رو ،تعبیر فرهنگ غیررسمی نیز برای آن به کار گرفته می شود .به همین دلیل باید گفت که مطالعه هرجامعه ای ،آن گاه ثمربخش خواهد بود و به نتیجه های کاربردی می انجامد که علاوه بر فرهنگ رسمی ، به فرهنگ غیررسمی نیز تسری یابد(جعفری،۱۳۸۴،۸۵-۷۷).
۵۰۰ سال قبل،قوم میرشکار در پاکستان و زاهدان ساکن بودند و اکنون گروهی در امارات ،دبی، بندرعباس و بشاگرد نیز زندگی می کنند.نقل می کنند که از زنی به نام مهتاب ،پنج پسر و یک دختر متولد شد که ریشه قوم میرشکار به این پنج نفر بر می گردد که بزرگان آن ها در پاکستان شخصی به نام احمدخان و در زاهدان به نام مزار و در امارات شیخ سیف بوده و بزرگ آن ها در هرمزگان شخصی به نام سالمی که دایی این پنج نفر بوده است .خواهر او مهتاب و همسرش حسن بود که پنج فرزند پسر به نام های حسین ، محمود ، محمد ، احمد و لطفی و یک دختر به نام روزی داشته است. این قوم در گافر ، شاه باوگ ، زنگیگ ، بلبل آباد و درجادون ، چراک و توکوه (تهتان) و گرو پراکنده اند(نقل قول از برخی اهالی روستای گرو،۱۳۹۴).به قول نورمحمد میرشکاری (۱۳۹۴) فرزند محمود می گوید : ” اصلیت این قوم از بلوچستان و زاهدان آمده اند و در زاهدان ، سراوان و نیک شهر و به سمت جاسک و بشاگرد و میناب و بندرعباس و کشورهای حاشیه خلیج فارس رفته اند .”چون این قوم از قدیم شکارچی بودند و برای شکار حیوانات در کوه ها می رفتند اسم قوم آن ها را میرشکار گذاشته اند.درحال حاضر این قوم بیشتر درمناطق چراک ، توکوه (تهتان) ،گرو و در جادو در بخش سندرک ساکنند.
از آنجایی که خود محقق ساکن سندرک می باشد و از نزدیک شاهد آداب و رسوم مردمان این منطقه الاخص قوم میرشکار در روستاهای توکوه (تهتان) ، چراک ، گرو ، مازاوی ، در جادون است که در این منطقه از جمعیت بالایی برخوردارند و خود را مالک بسیاری از زمین های منطقه که به آن ها بخشیده اند می باشد و همچنین دارای اقتدار طایفه ای و حس همکاری بالایی دارند .به همین جهت محقق در نظر دارد دراین تحقیق به «بررسی فرهنگ بومی- محلی و ادبیات شفاهی قوم میرشکار منطقه سندرک میناب» بپردازد.
۱-۳- سابقه وضرورت انجام تحقیق
ادبیات عامیانه ، ادبیاتی است که ریشه بهشتی انسان ها و کودکی و معصومیتشان را به آن ها تذکر می دهد شاید به همین دلیل باشد که ادبیات کودکان هر قوم و ملت و سرزمینی،ابتدا بر بستر ادبیات عامیانه پدید آمده است و از ادبیات عامیانه سرچشمه گرفته است.کودکان – شاید به این دلیل که هنوز فاصله زیادی از ان بهشت گمشده نگرفته اند – رغبت بیشتری به شنیدن (حتی خواندن)قصه ها و افسانه ها و متل های عامیانه نشان می دهند.
نگاه غالب در میان ارزش های ادبیات عامیانه،نگاهی مردم شناسانه و تاریخ گراست . بسیاری از آن هایی که لحظه های امروز عمر خویش را در گردآوری و ثبت و پژوهش ادبیات عامیانه دیروز سپری کرده اند ، عقیده دارند که هر سندی از اسنادادب پیشینیان ارزش یک شیء موزه ای را دارد .هر متل و مثل و افسانه و بازی و چیستانی ، به خاطر این که سندی تاریخی و مردم شناسانه است ولی می تواند امروزیان را به شیوه زیست و باورها و چگونگی های اجتماعی دیروزیان راه بنماید،ارزشمند است و باید ثبت و نگهداری شود(رحماندوست ، ۱۳۸۴،۱۰۷-۱۰۴).
از آنجایی که محقق از ساکنین منطقه سندرک میناب است و با اصل و نسب قوم میرشکارآشنایی دارد و با این طایفه ارتباط داشته است و از نزدیک فرهنگ آنان را در مراسمات سوگواری ، جشن ها و شادی ها ، ایام رمضان و محرم و صفر و همچنین آداب و رسوم کشاورزی و دامداری و…می باشد و همچنین برای حفظ و ماندگاری فرهنگ بومی – محلی قوم میرشکار و آگاهی دادن به نسل های بعدی و انجام تحقیقات بعدی توسط نخبگان درباره این قوم و این که با بررسی های صورت گرفته هیچ تحقیقی در مورد این قوم در این مناطق صورت نگرفته است .پس انجام چنین پژوهشی ضروری است.
۱-۴- اهداف تحقیق
۱-۴-۱- هدف کلی
بررسی و تحلیل بخشی از فرهنگ بومی و محلی و ادبیات شفاهی یکی از اقوام ایرانی به عنوان میراث گرانبهای زبان فارسی و حفظ این میراث گرانبها و جلوگیری کردن از نابودی آن.
۱-۴-۲- هدف اختصاصی
معرفی کردن قوم میرشکار و تبیین آداب و رسوم و باورهای مردم این قوم و معرفی گویش خاص این قوم و لغات رایج در میان آنها و مشخص نمودن و اشتراک این قوم با سایر اقوام از لحاظ فرهنگی
۱- ۵- فرضیه های تحقیق
۱ـ فرهنگ و آداب و رسوم قوم میرشکار با سایر اقوام و مناطق استان چه تفاوتی دارد؟
۲ـ جشن ها و عزاداری ها و مجموعه سنن این قوم به چه سبکی برگزار می شود؟
۳ـ گویش خاص و رایج این قوم چگونه است؟
۴ـ وجه تشابه این قوم در زمینه آداب و رسوم با سایر اقوام چگونه است؟
۵ ـ آیا گویش قوم میرشکار با روستاهای همجوار خود یکی است ؟
۶ ـ آیا این قوم با دیگر اقوام همجوار ارتباط فرهنگی و اجتماعی دارد ؟
۱-۶- پیش فرضیه های تحقیق
فرهنگ و آداب و رسوم قوم میرشکار با سایر اقوام منطقه تفاوت دارد.
جشن ها و عزاداری ها به شیوه خاصی در این قوم برگزار می شود.
ازدواج و عروسی به صورت سنتی و کهن است.
گویش خاصی در این قوم رایج است.که مختص قوم میرشکار است و برای ارتباط روزمره خود از این گویش استفاده می کنند.
۱-۷- تعریف واژه ها
۱-۷-۱- هرمزگان
هرمزگان از پسوند،گان و واژه هرمز که نام قدیمی شهر میناب بوده تشکیل شده است، این استان از نظر تاریخی قدمتی طولانی داشته و با توجه به آثار به جا مانده از دوران زرتشتیان و مادهاو مجموعه یادداشت هایی که منصوب به سردار اسکندر که با محتوای حضور اسکندر در شهرکهن این استان، هرمز کهنه- میناب است می توان این استان را یکی از کهن ترین سرزمین های ایران نامید.
۱-۷-۲- سندرک
سندرک در اصطلاح محلی زمینی را گویند که در میان کوه ها واقع شده و زمین آن ناهموار و سنگلاخی باشد(فرهنگ جغرافیایی آبادی های استان هرمزگان ، شهرستان میناب ،۱۱۹:۱۳۸۳).بسیاری از مردم منطقه کلمه سندرک را مرکب از سنگ و دره میدانند و معتقداند که به دلیل وجود سنگ های گوناگون و دره های ناو گونه بسیار در اطراف منطقه این نام را بر آنها نهاده اند.
۱-۷-۳- قوم میرشکار
بومی منطقه جنوب شرقی میناب محسوب می شوند. جایگاه اصلی این قوم مناطقی چون کوهستان تهتان ، چراک، راشک ، سرنی ، سیت ، کرت زنی ، تمبو ، آهوگانی ، پلنگی تلنگ و روستای گرو می باشد.روستای گرو جایگاه اصلی قوم مذکور با جمعیتی نسبتا زیاد می باشد.
۱-۸- قلمرو تحقیق (زمانی، مکانی،موضوعی)
قلمرو زمانی: در طی مدت یک ترم تحصیلی تقریباً به مدت ۶ ماه از شروع تا دفاع .
قلمرو مکانی: در منطقه های گرو،مازاوی،در جادون،توکوه تهتان و چراک ازسندرک شهرستان میناب استان هرمزگان .
قلمرو موضوعی : فرهنگ بومی قوم میرشکارسندرک میناب به صورت میدانی و مکانی .
۱-۹- ملاحظات اخلاقی تحقیق
از موارد اخلاقی مهم که در این پژوهش مورد توجه است یکی گرفتن مجوز از افرادی که اطلاعات را نقل قول کرده اند که این اطلاعات ممکن است در کارهای تحقیقاتی چاپ شود که مجوز دادند و دیگری رعایت اصل امانت مطالب مورد استفاده از پایان نامه ها ، مقالات و سایرتحقیقات است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
آنچه که به ادبیات عامیانه گرانسنگی و ارزشمندی بخشیده ارزش تاریخی و موزه شناسی آن نیست. اگر پله ای پا فراتر بگذاریم می توانیم بگوئیم که اسناد حاوی ادبیات عامیانه ، نمی تواند ارزش موزه ای داشته باشد و با نگاه یک شیء موزه ای ارزش گذاری شود.چیزی که در موزه نگه داشته می شود ،سند تاریخی است و ارزش مردم شناسانه نیز دارد.اسناد و ادبیات عامیانه چیزی نبوده که دست به دست بگردد و در زیر خاکی مدفون شود و بی هیچ تغییری در شکل و شمایلش امروزه به دست ما برسد.اسناد ادبیات عامیانه سینه به سینه نقل شده اند.هر سینه ای نیز امکان آن را داشته است که تغییری در آن ایجاد کند و نشانه های زبانی دوره پیشین را از سند دور کند و زبان و ادبیاتش را به روز کند . بی تردید آنچه به عنوان ادب عوام امروزه به ثبت رسیده ، همان سند دست نخورده ای نیست که در زمان پیدا شدنش صورت وقوع پذیرفته است .وجود روایت های مختلف از یک افسانه ، یا متل ، یا مثل ، حکایت از آن دارد که سندی در گذر زمان و سفر جغرافیایی تغییر شکل پیدا کرده و به گونه ای متفاوت از آنچه که در آغاز بوده ، به ما رسیده است . شاید در بعضی از بازی های آهنگین و یا افسانه ها اشاره هایی به زمان خاص پیدایی آن ها پیدا کنیم و از بقیه داده هایش پی به رازهای ناگفته چگونگی زندگانی مردمان دورانش ببریم ، اما چنین اتفاقی که نمی توانیم تعمیم دهیم. زیرا تعداد چنین سندهایی بسیار اندک است(رحماندوست،۱۳۸۴،۱۰۷).
در این فصل به موقعیت جغرافیایی هرمزگان ، منطقه سندرک و وجه تمسیه میناب ، سندرک ، اقوام مختلف درسرزمین هرموز،قوم کوچ و بلوچ با سایر ویژگی های آنان مانند مذهب ، نژاد ، قوم میرشکار، دهستان های سندرک ،زیارتگاه ها ، محصولات کشاورزی ، نگاهی به فرهنگ عامیانه ، اعتقادات ، آداب ازدواج ، انواع رقص ، فال ها ، درمان بیمارهای روانی و جسمی ، ختنه ، تعبیرخواب ،آداب مرگ،عزاداری درماه محرم،بازی های سنتی،غذاهای سنتی،انواع نان،گیاهان داروئی،انواع برقع،هنرهای سنتی،روزها و جهت های نحس،موجودات خیالی،حیوانات وحشی،پرندگان پرداخته شده است.
۲-۲- مبانی نظری تحقیق
۲-۲-۱- موقعیت جغرافیایی استان هرمزگان
سرزمین کهنسال هرمزگان که تاریخ ، فرهنگ ، سنت ها و آداب و رسوم ریشه دارش همواره گویای جاودانگی و قدمت آن بوده است و در پهنه خود هزاران رمز و راز دارد. یادها و یادبودها و آثار باستانی اش این حقیقت تاریخ پر بارش را به شهادت می نشیند.استان هرمز گان با مساحتی بالغ بر ۷۱۱۹۴ کیلو متر مربع، در جنوب ایران ما بین مختصات جغرافیایی «۲۵ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۲۸ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی ، و ۵۲ درجه و ۴۱ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است » از نظر وسعت این استان هشتمین استان در بین استانهای کشور است. که از شمال و شمال شرقی با استان کرمان، از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان، از جنوب شرقی با استان سیستان و بلوچستان و از غرب به استان های فارس و بوشهر محدود می شود. (سعیدی ،۱۳۸۶،۳۵).همچنین دارای جزایر کوچک و بزرگ به نام های ابوموسی،بنی فرور، تنب بزرگ و کوچک، سیری، لاوان، هرمز، هندوابی، قشم،لارک، کیش و هنگام در محدوده آبهای ساحلی استان است. (رئوفی،۱۳۸۹،۴۰-۳۹) .استان هرمزگان، طبق آخرین تقسیمات کشوری مشتمل بر ۱۱ شهرستان، ۲۱ بخش، ۶۹ دهستان و ۲۱۴۶ آبادی دارای سکنه است. و شهرستان های او عبارتند از : بندر عباس،میناب، بندر لنگه، قشم، رودان، جاسک، سیریک، حاجی آباد، ابوموسی، بستک و بشاگرد.
۲-۲-۲- وجه تسمیه هرمزگان
هرمزگان از پسوند،گان و واژه هرمز که نام قدیمی شهر میناب بوده تشکیل شده است، این استان از نظر تاریخی قدمتی طولانی داشته و با توجه به آثار به جا مانده از دوران زرتشتیان و مادهاو مجموعه یادداشت هایی که منصوب به سردار اسکندر که با محتوای حضور اسکندر در شهرکهن این استان، هرمز کهنه- میناب است می توان این استان را یکی از کهن ترین سرزمین های ایران نامید(سعیدی،۱۳۸۶،۳۶).