استرین درجه سه[۴۰]: در استرین درجه سه یا شدید، تارهای واحد عضلانی وتر تا حد زیادی دچار پارگی شده و کاملاً از هم جدا می شوند به عبارتی استرین شدید، گسیختگی کامل تارهای عضلانی است (۲۰). (مطابق شکل ۲-۲۳)
شکل ۲۲-۲: اسپرین
معمولاً انقباض شدید عضلانی که بر علیه یک جسم در حال حرکت بکار گرفته میشود، ممکن است باعث استرین درجه سه شود و یا هنگامی که نیروی مقاومت بیشتر از نیروی واحد عضلانی وتری باشد، وتر عضله و یا محل اتصال وتر به عضله ممکن است پاره شود (۲۵).
آسیب های مفصلی و لیگامنتی
مفصل عبارت است از محل اتصال دو یا چند استخوان که بوسیله رباطها به یکدیگر پیوستهاند. همچنین از نقطه نظر پزشکی مفصل، مجموعهای از عناصری است که دو یا چنداستخوان مجاور را به هم متصل میسازد (۲۸).
با توجه به تعریف دوم آسیبهای مفصلی شامل آسیبهای وارد بر هر یک از اجزا تشکیل دهندهی مفصل خواهد بود که از این صدمات میتوان دررفتگی، شکستگی، کشیدگی و پارگی رباط و رگ به رگ شدن یا پیچیدگی (اسپرین[۴۱])، التهاب کیسه زلالی یا بورسیت[۴۲]، آسیبهای مینیسک[۴۳] در زانو و دیسک[۴۴] در ستون مهرهها را میتوان نام برد (۲۹).
مینیسک :یک جفت ساختمان متراکم و محکم از جنس فیبروکارتیلاژ (کارتیلاژی با محتوای بالاتر برای پخش و توزیع بهتر نیرو)[۴۵] بر روی سطح مفصلی درشت نی واقع شده است. هریک از آن ها یک بافت سفید براق و پیچیده است که از سلول ها، مولکول های زاینده ی فراسلولی خاص (ECM)[46] ، و رگ ها و عصب های مخصوص ناحیه ی خود تشکیل شده است. منیسک داخلC شکل و منیسک خارجی O شکل است. منیسک داخلی در تمام طول ،در حاشیه به جز شاخه های قدامی وخلفی به کپسول مفصلی چسبندگی دارد .منیسک خارجی در یک سوم خلفی در یک منطقه از کپسول جدا شده و از این فاصله از تاندون عضله رکبی (پوپلیته) عبور می کند(۲۲).
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
هنگامی که به صورت برش مقطعی به منیسک ها نگاه می کنیم (مطابق شکل ۲۳-۲)، مشاهده می کنیم که لبههای خارجی منیسک ها از لبه های داخلی آنها ضخیم تر است و به صورت مثلثی شکل هستند و هنگامی که از بالا به آنها نگاه می کنیم (مطابق شکل ۲-۲۴) یک تقعر در منیسکها مشاهده میکنیم که برای پذیرفتن کندیلهای ران طراحی شده اند و به دلیل این شکل هندسی با این تقعر زانو در زمان تحمل وزن از ثبات بیشتر برخوردار است (۲۲).
شکل ۲۳-۲: مینیسک
مینسکها بین غضروفهای مفصلی استخوان ران و درشت نی قرار دارند و جنس آنها از جنس بافت غضروف (فیبروکارتیلاژ) است. مینسیکها هلالی شکل بوده و مقطع آنها سه گوش است در هر زانو یک مینیسک داخلی و یک مینیسک خارجی وجود دارد. مینیسک داخلی اتصالات متعددی به عناصر مفصل زانو مثل کپسول مفصلی، لیگامان متقاطع قدامی و غیره دارد. در صورتی که مینیسک خارجی به کپسول مفصلی چسبندگی نداشته و اتصالات کمتری با عناصر زانو دارد (۳۰).
مینیسک خارجی در قسمت خلفی به عضله رکبی متصل و به همین دلیل هنگام چرخش درشت نی از مسیر حرکت خارج میشود و کمتر در معرض پارگی قرار میگیرد، اما مینیسک داخلی به علت اتصال مستقیم به لیگامنت دو طرفی درشت نی در حرکات، بخصوص در چرخشهای زانو دچار صدمه و پارگی میشود. در ورزشکاران صدمه مینیسک داخلی نود درصد بیشتر از صدمه مینیسک خارجی اتفاق میافتد (۲۰).
بیشترین صدمه مینیسک داخلی در نتیجه چرخش داخلی شدید و ناگهانی ران روی درشت نی است. البته این عمل هنگامی اتفاق میافتد که پا در جایی ثابت و محکم شده و زانو کمی خم باشد، در این حالت مینیسک از مسیر اصلی خود خارج شده بین دو کندیل استخوان ران اهرم میشود علاوه بر عامل برخورد، چرخش و فشار بیش از حد عامل دژنراتیو[۴۷] با تغییرات فرسایش مفصل نیز میتواند، باعث پارگی مینیسک شود. این عارضه بیشتر در ورزشکاران مسن که در مفصل زانوی آنها تغییرات فرسایش یا دژنراتیو رخ داده، اتفاق میافتد (۲۰). (مطابق شکل ۲۴-۲)
پارگی مینیسک در اثر ضربه و فشار، پیچش شدید و خارج از دامنه حرکتی، سقوط و زمینخوردن شدید اتفاق میافتد (۲۵). (مطابق شکل ۲۴-۲)
شکل ۲۴-۲: آسیب های مینیسک
دیسک:
ستون فقرات از هفت مهره گردنی، دوازده مهره پشتی (قفسه سینه) و پنج مهره کمری به انضمام مهرههای ناحیه خاجی و دنبالچه تشکیل شده است. این مهره ها از بالا به پایین C1 تا C7، T1 تا T12، L1 تا L5 و S1 تا S5 نامگذاری و شماره گذاری شده است. مهره های ستون فقرات پشتی-کمری دارای شکل و عملکرد یکسان هستند (۳۰).
هر مهره به دو بخش قدامی و خلفی تقسیم می شود. بخش قدامی مهره، همان تنه مهره است، تنه مهرههای پشتی به شکل قلب است و هرچه از T1 به T12 به سمت پائین می رویم. اندازه آنها بزرگتر می شود، تنه مهره های کمری بزرگتر و سنگین تر از مهره های پشتی می باشد و قطر عرضی آنها از قطر قدامی ـ خلفی بزرگتر است (۳۰).
هنگامیکه چندین مهره روی یکدیگر قرار می گیرند، فضای داخل این حلقه ها مجرای ستون فقرات یا کانال مهرهای را بوجود می آورند. مجرای ستون فقرات حاوی طناب نخاعی و اعصاب نخاعی (که از نخاع خارج می شوند) است (۳۱).
مهره ها بوسیله دیسکهای بین مهره ای و زواید مفصلی با یکدیگر مفصل بندی می شوند. هر دیسک دارای دو قسمت است یک جزء قوی و محکم در اطراف حلقه لیفی و یک جزء داخلی بنام هسته پولپی (مطابق شکل ۲۵-۲). کار اصلی حلقه مقاومت در برابر فشارهای اعمال شده به ستون فقرات و مراقبت از هسته پولپی فشرده است. هسته پولپی از مواد وزیکوالاستیکی موکوئیدی که جذب کننده شوک هستند، تشکیل شده است و ۷۰ تا ۹۰ درصد این ماده را آب تشکیل می دهد(۳۲).
شکل ۲۵-۲: دیسک
بین هر دو مهره در ستون مهره ها(از آسیس تا خاجی) یک دیسک بین مهره ای قرار دارد. ساختمان دیسک بین مهره ای شامل دو بخش است.
الف) بخش مرکزی از ماده ای ژله مانند با ۸۸% آب به وجود آمده و بسیار آبدوست است. این بخش از دیسک دارای فیبرهایی از جنس کلاژن نیز می باشد. از بخش مرکزی، با عنوان هسته نیز نام برده می شود (۱۹).
ب) بخش محیطی دیسک نیز از جنس همان بخش مرکزی است، با این تفاوت که میزان آب در آن کم شده و در عوض فیبرهای لیفی محکم در آن پدیدار می شوند. هرچه به محیط دیسک نزدیکتر شویم، در صد مواد جامد و الیاف بیشتر است. این الیاف با بی نظمی خاص در دیسک وجود دارند(۱۹).
فیبرهای بخش محیطی آرایش خاصی دارند، و از داخل به طرف محیط عمودتر می شوند، طوری که می توان گفت فیبرهای داخلی به طور اریب، با زاویه بیشتری نسبت به خط عمود، و فیبرهای محیطی تقریبا به صورت عمود قرار دارند. طرح دیگری که در آرایش فیبرها باید مورد توجه قرار گیرد، این است که لایه های مختلف دیسک که شامل همان الیاف لیفی اریب هستند، به صورت یکی در میان به راست و یا چپ متمایل هستند. بلندی دیسک ها در نقاط مختلف ستون مهره ها فرق می کند. این میزان در دیسک های نواحی مختلف ۵-۱۲ میلیمتر است و این در حالی است که بلندی بخش قدامی دیسک در نواحی گردن و کمر بیشتر از بخش خلفی آنهاست (۱۹).
دیسکهای موجود در بین مهره های ستون فقرات بطور مرتب و مداوم در زیر فشار قرار داشته و به همین دلیل در معرض صدمات گوناگون قرار دارند. ضربات شدید، پیچیدگی و یا فشار غیر طبیعی ممکن است منجر به ایجاد فتق دیسک شوند (۱۹).
آسیب دیسک بین مهرهای خصوصاً پارگی دیسک در اثر ضربه شدید، فشار غیر مستقیم مزمن، پیچش و کشش ناگهانی، عفونت ، شکستگی مهره، سقوط و زمین خوردن و … رخ میدهد (۲۲). (مطابق شکل ۲۶-۲)
شکل ۲۶ -۲ :آسیب دیسک
دررفتگی[۴۸]: تغییر محل دو سراستخوان که در مجاورت یکدیگر قرار گرفته و تشکیل مفصل را دادهاند دررفتگی نامیده میشود. اگر دو سر استخوانها که در مجاورت یکدیگر قرار گرفتهاند به مقدار کمی نسبت به یکدیگرتغییر محل پیدا نمایند در این صورت دررفتگی ناقص اتفاق افتاده است (۲۰).
-
- پیچ خوردگی یا اسپرین: صدمات وارد بر رباط یا لیگامنت را اسپرین میخوانند. رباطها، بروز حرکات غیر طبیعی در مفصل را محدود میکنند. چنانچه حرکت غیر طبیعی مفصل تا درجهای ادامه پیدا کند که فشار حاصل بیش از توانایی تحمل آن باشد، رباط و یا محل اتصال آن دچار صدمه خواهد شد. چنین حرکتی به اسپرین منجر خواهد شد. علاوه بر حرکات غیر طبیعی، ضربه یا نیرویی غیر مستقیم نیز ممکن است رباط را دچار آسیب نماید (۲۰).
بنابراین، اسپرین شامل کشیده شدن بیش از حد رباط و نهایتاً پاره شدن آن است که با توجه به میزان پارگی و شدت آسیب وارده، اسپرین را به سه درجه تقسیم میکنند (۲۰).
اسپرین درجه یک: در اسپرین درجه یک تعداد کمی از تارهای رباط پاره شده و مقدار کمی خونمردگی[۴۹] در رباط ایجاد میشود،ولی عملکرد وکار رباط دچاراختلال نمیشود.بعلاوه نزول قدرت در رباط قابل ملاحظه نیست (۲۰).
اسپرین درجه دو: در اسپرین درجه دو مقدار پارگی تارها به میزانی است که سبب از بین رفتن مقداری از کار رباط خواهد شد. دامنه شدت در اسپرین درجه دو متفاوت است در بعضی موارد پارگی جزئی است و عملکرد و کار رباط تقریباً دست خوش تغییر نمیشود لیکن در مواردی که پارگی جزئی نبوده و اسپرین فراکچر ( جدا شدن تکه استخوان مفصل با رباط) به صورت ناقص یا کامل اتفاق میافتد، به ترتیب عملکرد رباط یا کاهش یافته یا بطور کلی از بین میرود (۲۰).
اسپرین درجه سه: در اسپرین درجه سه پارگی رباط به طور کلی صورت میگیرد و عملکرد رباط کاملاً از بین رفته و مفصل ناپایدار میشود، نیروی وارد بر رباط ممکن است آن را در یکی از دو قسمت اتصال و یا نواحی دیگر پاره کند. این نوع اسپرین با خونریزی زیادی همراه خواهد بود(۲۰)
پیشگیری از آسیبهای ورزشی
میزان بسیار بالای آسیبهای ورزشی در بین ورزشکاران و هزینه های سرسام آوری که بابت معالجه این آسیبها پرداخته می شود، این نیاز را میطلبد تا به طور جدی به عوامل پیشگیری کننده از آسیبها نظر انداخته شود و پژوهشگران به مطالعه در این زمینه بپردازند. البته ناگفته نماند که پژوهشهای فراوانی در این زمینه انجام گرفته است اما هنوز نقاط تاریک بسیاری وجود دارد که راه را برای پژوهشهای آینده باز می کنند.
پژوهشهایی که در زمینه بررسی عوامل پیشگیری کننده از آسیبهای ورزشی انجام گردیده عموماً بر روی دو دسته عوامل تأکید کرده اند: عوامل فیزیکی و عوامل روانشناختی. عوامل فیزیکی همانند عوامل مکانیکی محیط و تجهیزات ورزشی، عوامل بیومکانیکی بازیکنان در زمینه ارتباط عوامل روانشناختی با آسیبهای ورزشی، چهارچوب نظری مشخصی وجود ندارد (۳۳). با این وجود، بر اساس تحقیقات مختلف به نظر میرسد چندین عامل روانشناختی در بروز آسیبهای ورزشی نقش داشته باشند که مهمترین آنها عبارتند از: اضطراب رقابتی بالا، اعتماد به نفس پایین، استرس زیاد، تغییرات در روش زندگی و کاهش حمایت اجتماعی. همچنین برخی از عوامل روانشناختی نیز باعث تقویت و بهبود اجرای ورزشکاران می شود؛ قدرمسلم تقویت این عوامل سبب کاهش خطر آسیبدیدگی و تسریع روند بازتوانی آسیبهای ورزشی می شود(۳۳). برخی از محققان معتقدند که اضطراب در رقابتهای ورزشی، اضطراب و وضعیتهای روانی با تعداد آسیبدیدگی ها ارتباط دارد و عواملی از قبیل خشونت، خصومت و حالتهای روانی منفی در شدت آسیبدیدگی مؤثر هستند (۳۴) .
گونوی و همکاران (۲۰۰۱) در پژوهشی گزارش کردند که بازیکنان دارای اضطراب بالا بیشتر در معرض بروز آسیبدیدگی قرار میگیرند و درصد آسیبدیدگیهای مختلف نیز در آنها بیشتر می شود (۳۵).
تحقیقات مربوط به میزان شیوع آسیبها از لحاظ شدت و مکانیزم
آگاهی از حالات روانی ورزشکاران و ارتباط آن با زمینۀ آسیبدیدگی در آنها دارای اهمیت بالایی است (۳۶). اگر این مهم امکانپذیر باشد که عوامل روانی که منجر به افزایش یا کاهش احتمال بروز آسیبدیدگی در ورزشکاران میشوند را شناسایی کنیم، پیشگیری از آسیبها بسیار آسانترخواهدشد(۳۷). از جمله ویژگیهای روانی لازم برای ورزشکاران عبارتند از: اعتماد به نفس، توانائی کنترل افسردگی، اضطراب، تمرکز و دقت، مسئولیت پذیری، قدرت پیش بینی، تفکر خلاق و غیره. پژوهشهای اخیر در سطوح مختلف رقابت نشان دادهاندکه ویژگیهای روانی نقش حیاتی و یا حتی سببی بر روی عملکرد دارند (۳۸). اغلب پژوهشهادراین حیطه به طور همسو با یکدیگر، عوامل روانی تعیین کننده در عملکرد ورزشی را شناسایی کرده اند. تا کنون پژوهشگران زیادی به ارتباط بین منابع روانی و بروز آسیبهای ورزشی پرداختهاند ده ها مدل نیز پیشنهاد دادهاندکه هرکدام سعی دارند به روشن شدن این موضوع کمک کنند. ویلیامز و اندرسون (۱۹۹۸) مدلی را پیشنهاد دادند که تا کنون پژوهشهای بسیاری بر پایۀ آن انجام شدهاست.(مطابق شکل ۲۷ -۲)