A/D Oscillator

اندیکاتور ویلیام با قیمت روز گذشته

Disparity5

نشانگر نسبت قیمت و میانگین متحرک پنج روزه

جدول ۴-۲ : شرح اندیکاتورهای معروف تحلیل تکنیکال : ادامه جدول

OSCP

اندازه گیری تفاوت دو میانگین متحرک مختلف

CCI

اندازه گیری اختلاف قیمت سهم از میانگین

RSI

اسیلاتوری که از صفر تا صد تغیر می کند.

در حالی که UP و DW تفاوت قیمت های بالا و پایین در زمان t است

۲-۶- مرور پژوهش های مشابه

۲-۶-۱- کاربرد شبکه عصبی در پیش بینی قیمت سهام

یون و اسوالز^[۱۲۰] (۱۹۹۱) با توضیح اینکه شبکه عصبی توانایی یادگیری تابعی برای تبدیل کردن ورودی ها به خروجی ها از طریق وزن ها را دارد، کارایی آن را با Multivariate Discriminant Analysis مقایسه کرده و به این نتیجه رسیده است که کارایی شبکه عصبی به صورت معناداری بالاتر از تکنیک رقیب در پیش بینی قیمت می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

وانگ اف.اس و همکاران^[۱۲۱] (۱۹۹۲) تلاش کرد تا از گیت های شبکه عصبی^[۱۲۲] برای پیش بینی بازار سهام، ریسک دارایی های کشوری و طبقه بندی سهام بازار سهام بر مبنای قوانین فازی^[۱۲۳]، قوانین احتمالی^[۱۲۴] و قوانین بولی^[۱۲۵] استفاده کند.
کری زانوسکی و همکاران^[۱۲۶] (۱۹۹۳) تصمیم گرفت تا از شبکه های عصبی در پیش بینی بازده های مثبت و منفی بازار سهام استفاده کند. نتایح به دست آمده حاکی از ۷۲ درصد پیش بینی صحیح در کلاس بندی بازده ها داشته و نسبت به پیش بینی با مدل قدم زدن تصادفی برتری معناداری داشتند.
دونالدسون و کمسترا^[۱۲۷] (۱۹۹۶) به بررسی استفاده از شبکه های عصبی برای تلفیق کردن پیش بینی های مدل های سری های زمانی جهت پیش بینی نوسان پذیری بازارهای سهام در آمریکا می پردازد. همچنین توضیح می دهد که تلفیق به وسیله الگوریتم های غیر خطی شبکه های عصبی نتایج بهتری به دست می آید.
لاورنس^[۱۲۸] (۱۹۹۷) تحقیقی در مورد کارایی شبکه های عصبی در مورد آزمون نظریه کارایی بازار سرمایه انجام داده و در ضمن با مقایسه کارایی شبکه های عصبی در تخمین قیمت اوراق بهادار، به این نتیجه می رسد که این شبکه ها عملکرد بهتری از تکنیک های آماری و رگرسیون دارند.
مشیری و کامرون^[۱۲۹] (۲۰۰۰) به مقایسه کارایی شبکه های عصبی با الگوریتم پس خور بازگشتی و مدل های کلاسیک اقتصادی برای پیش بینی تورم پرداخته و نشان داده است که شبکه های عصبی قادر هستند که تورم را به خوبی مدل های کلاسیک پیش بینی کنند و تفاوت معناداری میان این دو روش پیدا نکرد.
کاناس^[۱۳۰] (۲۰۰۳) به بسط و بررسی مدل های غیرخطی و مدل های خطی برای پیش بینی پرداخته و آنها را بر اساس پیش بینی های نادرست با یکدیگر مقایسه کرده است. وی به مقایسه دو مدل خطی و دو مدل غیر خطی پردخته است که مدل های خطی عبارت از standard regime switching و markov regime switching بوده و مدل های غیر خطی شامل نزدیک ترین همسایگی^[۱۳۱] و شبکه عصبی می باشند. نتایج به دست آمده حاکی از برتری مدل های غیر خطی و در الگوریتم های غیرخطی برتری شبکه عصبی در پیش بینی بازده سهام دارند.
جاسیک و وود^[۱۳۲] (۲۰۰۴) به مطالعه سیگنال های معنادار آماری و پتانسیل های کسب سود برای یک دوره جلوتر در بازار سهام پرداخت به وسیله شبکه های عصبی پرداخته و نتایج نشان دهنده برتری شبکه عصبی نسبت به مدل های کلاسیک در پیش بینی سیگنال های خرید و فروش بودند.
فیش بین^[۱۳۳] (۲۰۰۲) به مبحث زمان بندی بازار سرمایه پرداخته و با طراحی مدلی به پیش بینی نقاط کسب سود و دوری جستن از نقاط افت پرداخته است. در این تحقیق از شبکه عصبی که با الگوریتم ژنتیک بهینه شده است استفاده شده که یک مکانیزم منعطف برای پیش بینی و تعیین استراتژی سرمایه گذاری پرداخته است.
جای و لی^[۱۳۴] (۲۰۰۴) به مطالعه شبکه های عصبی بر مبنای الگوریتم ژنتیک بر مبنای GMT^[135] برای مطالعه و شناسایی الگوهای موجود در بازار سرمایه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که استفاده از GMT تفاوت معناداری در جواب های به دست آمده از شبکه عصبی ایجاد می کند.
آلتای و ستمان^[۱۳۶] (۲۰۰۵) با مطالعه بازار سهام استانبول به توانایی پیش بینی پذیری بازار از طریق پروسه های یادگیری شبکه عصبی پراخته و نتایح را با متدهای رگرسیون خطی و خرید و نگهداری مقایسه کرده و به برتری شبکه های عصبی در مقایسه با دو الگوریتم دیگر رأی داده است.

شکل ۴-۲۰ مدار داخلی سیستم کنترلی اینورتر dc/ac ……………………………………………………………..61
شکل ۴-۲۱ مدل داخلی تبدیل سه بردار abc به مختصات dq…………………………………………………… 65
شکل ۴-۲۲ مدل داخلی سیستم نیروگاه گازی با مدل کنترلی………………………………………………………..۶۵
شکل ۴-۲۳ مدل ساده از سیستم کنترلی همراه با گاورنر……………………………………………………………. ۶۷
شکل۴-۲۴: بلوک دیاگرام گاورنر، ژنراتور، بار و توربین و کنترلر.………………………………………………….۶۸
شکل ۴-۲۵ مقایسه نتایج PI-FUZZY در مدل بلوکی……………………………………………………………….۶۹
شکل ۴-۲۶ نتایج فرکانس از شبکه…………………………………………………………………………………………….۷۰
شکل۴-۲۷ توان الکتریکی خط از نیروگاه گاز…………………………………………………………………………… ۷۱
شکل ۴-۲۸ فرکانس سیستم در حالت تامین بارفقط از نیروگاه گازی در شبکه سیمولینک کامل……….۷۱
شکل ۴-۲۹ توان انتقالی نیروگاه ذخیره، باتری در حالت ورود بار در شبکه سیمولینک کامل……………..۷۲
شکل ۴-۳۰ فرکانس سیستم در حالت ورود بار در شبکه سیمولینک کامل با وجود باتری………………۷۳
شکل۴-۳۱ مقایسه نتایج فرکانس سیستم در دو حالت وجود و عدم نیروگاه ذخیره …………………………۷۳
شکل۴-۳۲ مقدار توان نیروگاه خورشیدی…………………………………………………………………………………..۷۴
شکل ۴-۳۳ فرکانس سیستم در شبکه کامل با حضور نیروگاه خورشیدی و عدم سیستم ذخیره انرژی
باتری…………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۵
شکل ۴-۳۴ فرکانس سیستم در شبکه کامل با حضور نیروگاه خورشیدی و سیستم ذخیره انرژی باتری……………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۶
شکل ۴-۳۵ مقایسه فرکانس شبکه در دو حالت با وجود نیروگاه خورشیدی با تابش متغییر در صورت
وجود و عدم نیروگاه ذخیره انرژی……………………………………………………………………………………………۷۷
جدول(۲-۱)قوانین فازی برای بلوک اول…………………………………………………………………………………..۲۱

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول(۳-۱):تقسیم بندی ورودی شرایط در بازه های کلی………………………………………………………….۳۸
جدول(۳-۲):قوانین ورودی و خروجی………………………………………………………………………………………۳۹
جدول(۴-۱) مشاهدات نتایج شبیه سازی در متلب با توجه به شکل۴-۲۵………………………………………۶۹
جدول(۴-۲) مشاهدات نتایج شبیه سازی کامل شبکه در متلب با توجه به شکل۴-۲۶………………………۷۲

فصل اول
مقدمه و کلیات تحقیق

۱-۱ مقدمه
۱-۱-۱ مشخصات نیروگاه خورشیدی:
خورشید یک منبع بزرگ و تقریباً لایزال انرژی محسوب می شود. انرژی که از خورشید به زمین می رسد حدود ۱۱^۱۰*۸/۱ مگاوات است که چند هزار برابر انرژی مصرفی سوخت های تجاری است. یکی از مهمترین سیستم های تبدیل انرژی خورشیدی، سیستم فتوولتائیک می باشد که در آن انرژی خورشیدی به وسیله سلول خورشیدی به برق تبدیل می شود. با توجه به کاهش هزینه ساخت سلول ها در طول زمان، در سالیان اخیر استفاده از سیستم فتوولتائیک جهت تولید برق به عنوان یکی از منابع تولید پراکنده مورد توجه کشورها و شرکت های مختلف قرار گرفته است. از آنجا که بازده سلول ها پایین بوده و هزینه اولیه آن ها تا حدودی زیاد می باشد، باید به نحوی از آن ها بهره برداری نمود که همیشه در نقطه توان ماکزیمم خود کار کنند تا بدین وسیله بازده سیستم حداکثر شده و از سیستم استفاده بهتری شود .
مساحت سطوح سلول تأثیری بر ولتاژ آن نداشته که حدود ۰.۵ ولت می باشد . اما شدت جریان تابع مساحت سطوح سلول و شدت تشعشع خورشید بوده و در شرایط ایده آل معادل ۲۵۰ آمپر درهر متر مربع از سطح سلول می باشد.
روی صفحه ای که تشعشعات خورشیدی کل آن (W/m²916) می باشد. یک ردیف سلول خورشیدی سیلیکون با کارایی ۱۵ درصد و سطح مؤثر یک مترمربع می تواند ۱۳۷ وات (W916*15/0) توان الکتریکی تولید نماید.
با این نسبت جهت توان ۲۰ مگاواتی برق (توان خروجی یک تأسیسات تولید برق حرارتی متوسط) در تشعشع کامل و عمود خورشید سطح مورد نیاز پانلهای خورشیدی تقریباً ۳۶۰ جریب و بیش از نیم مایل مربع می باشد مولدهای فتوولتائیک به دلیل ویژگیهایی همچون نداشتن آلودگی های زیست محیطی و آلودگی صوتی، تعمیر و نگهداری کم، به یکی از پراهمیت ترین منابع تجدیدپذیر تبدیل شده اند .اما تنها دلیلی که مانع از گسترش استفاده از چنین تکنولوژی شده است، هزینه زیاد تولید و بازدهی تبدیل انرژی پایین آنها است.
۱-۱-۲ مزایای استفاده از نیروگاه خورشیدی:
۱-۱-۲-۱ مطالعات در ایران:
خورشید عامل و منشا انرژی های گوناگونی است که در طبیعت موجود است. ایران با وجود اینکه یکی از کشورهای نفت خیز جهان به شمار می رود و دارای منابع عظیم گاز طبیعی نیز میباشد، خوشبختانه به علت شدت تابش خوب خورشید در اکثر مناطق کشور، اجرای طرح های خورشیدی الزامی و امکان استفاده از انرژی خورشیدی در شهرها و شصت هزار روستای پراکنده در سطح مملکت ، می تواند صرفه جویی مهمی در مصرف نفت و گاز را به همراه داشته.
۱-۱-۲-۲ تولید برق بدون نیاز به انرژی های دیگر:
نیروگاه های خورشیدی نیاز به سوخت ندارد و بر خلاف نیروگاه های فسیلی قیمت برق تولیدی آنها تابع قیمت نفت بوده و همیشه در حال تغییر می باشد، در نیروگاه های خورشیدی این نوسان وجود نداشته و می توان بهای برق مصرفی را برای مدت طولانی ثابت نگه داشت.
۱-۱-۲-۳ عدم احتیاج به آب زیاد :
نیروگاه های خورشیدی بخصوصی دودکش های خورشیدی با هوای گرم احتیاج به آب ندارند. لذا برای مناطق خشک مثل ایران بسیار حائز اهمیت می باشد، نیروگاه های حرارتی سنتی هنگام فعالیت نیاز به آب مصرفی زیادی دارند.
۱-۱-۲-۴ عدم آلودگی محیط زیست
نیروگاه های خورشیدی ضمن تولید برق هیچ گونه آلودگی در هوا نداشته و مواد سمی و مضر تولید نمی کنند. در صورتی که نیروگاه های فسیلی، هوا و محیط اطراف خود را با مصرف نفت گاز و یا ذغال سنگ آلوده کرده و نیروگاه های اتمی با تولید زباله های هسته ای خود که بسیار خطرناک و رادیو اکتیو هستند محیط زندگی را آلوده و مشکلات عظیمی را برای ساکنان کره زمین به وجود می آورند.
۱-۱-۲-۵ امکان تامین شبکه های کوچک و ناحیه ای:
نیروگاه های خورشیدی می توانند با تولید برق به شبکه سراسری برق تزریق نمایند و در عین حال امکان تامین شبکه های کوچک و ناحیه ای را نیز به ما می دهند. در حالی که، احتیاج به تاسیس خطوط فشار قوی طولانی جهت انتقال برق ندارند و نیاز به هزینه زیاد احداث شبکه‏های انتقال نمی باشد. برای اتصال به شبکه های سراسری قابلیت اطمینان سیستم را افزایش می دهد.
۱-۱-۲-۶ استهلاک کم و عمر زیاد:

– دیدگاه کنوانسیون منع استفاده، انباشت، تولید، خرید و فروش مین‌‌های ضد‌‌نفر و انهدام آنها (معاهده اتاوا ۱۹۹۷) .

• • ماده ۲ – تعریف مین ضد‌‌نفر

مین‌‌های ضد‌‌نفر، آن‌‌دسته از مین‌‌هایی است که طراحی آنها به‌‌گونه ایست که با حضور، مجاورت و تماس شخص منفجر شده و علاوه بر وی ممکن است موجب ناتوانی، جراحت یا مرگ اشخاص دیگر نیز بشود.
ماده ۱ تعهدات کلی اعضا

1. 1. A) از مین‌‌های ضد‌‌نفر استفاه نکند.

B)‌ در توسعه، تولید، تحصیل، انباشت، ‌نگهداری یا انتقال به دیگری بصورت مستقیم و یا غیر‌‌مستقیم مین‌‌های ضد‌‌نفر مشارکت نکند.
۲- هر دولت عضو، تعهد به نابودی اطمینان به از بین‌‌بردن مین‌‌های ضد‌‌نفر بر‌‌طبق مقررات این کنوانسیون می‌‌نماید.
دولت‌‌های عضو همچنین می‌‌بایست:

• • ذخایر مین خود را در طول ۴‌‌سال از بین برند ( ماده ۴)

• • میدان‌‌های مین را در طول ۱۰‌‌سال از بین برند ( ماده ۵)

• • مجروحان مین‌‌ها را مساعدت نمایند.( ماده۶)‌

۳٫۳٫ تأثیر مین
حمایت از کودکان و سایر غیرنظامی ها از مین‌‌ها و مهمات منفجر‌‌شده نیاز به اقدام در چهار حوزه دارد: تحقیق و ارزیابی برای مشخص کردن آلودگی و تأثیر مین، آگاهی از مین به‌‌منظور کمک به کودکان تا از مین‌‌ها دوری کنند و اقدامات امنیتی را انجام دهند، خنثی‌‌سازی مین‌‌ها به‌‌منظور برداشتن آنها و کمک بازمانده‌‌ها برای حمایت از توانبخشی کودکان.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

برنامه‌‌های ملی مین باید یک جایگاه اصلی به جامعه مین‌‌زده و کودکانشان بدهد. در اصطلاح واقعی این بدین معنی می‌‌باشد که اطمینان دهد خانواده‌‌ها دسترسی امنی به خانه‌‌هایشان، خدمات بهداشتی، مکان‌‌های آب، مدرسه، مزرعه خواهند داشت. برنامه‌‌های محلی تأثیر مین باید به کشورهای جنگ‌‌زده حق ابراز عقیده در اولویت‌‌های جایگاه را بدهند.
آرامش هرگز به‌‌طور کامل به دست نمی‌‌آید در‌‌حالی‌‌که مین‌‌ها به‌‌طور مداوم غیرنظامی‌‌های بی‌‌گناه را در معرض خطر قرار می‌‌دهند. تأثیر مین به‌‌طور جدی برای عملیات حفظ صلح و ایجاد صلح مهم می‌‌باشد. در واقع این هم به معنای حمایت از نظامیان و هم از اولویت‌‌های بشردوستانه می‌‌باشد. بازگرداندن پناهندگان برای هر پروسه صلح امری ضروری می‌‌باشد. بدون منابع لازم و تعهد برای پاکسازی منطقه‌‌های مین‌‌گذاری شده در طول خطوط بازگشت و در مناطق موردنظر نمی‌‌تواند تصور شود چه برسد به اینکه تصویب شود. صدها‌‌هزار بچه و زن بعد‌‌از بازگشت به خانه باید زمین‌‌های امن برای کشاورزی و مناطق امنی برای مدرسه داشته باشد.
مین‌‌ها در سال‌‌۲۰۰۰
تولید‌‌کننده مین‌‌های ضدنفر:
چین، کوبا، مصر، هندوستان، ایران، عراق، میانمار، فدراسیون روسیه، سنگاپور، ترکیه، ایالات متحده آمریکا، ویتنام، جمهوری فدرال یوگسلاوی.^۲۴۴
بزرگترین انبارهای مین (میلیون‌‌ها مین)
چین‌‌(۱۱۰)، فدراسیون روسیه‌‌(۶۰)، بیلوروسی‌‌(۱۵-۱۰)، ایالات متحده امریکا‌‌(۱۱)، اوکراین‌‌(۱۰)، پاکستان(۶)، هند(۴).^۲۴۵
دولت‌‌هایی که تاکنون با کنوانسیون اوتاوا موافقت کردند:
ارمنستان، آمریکا، آذربایجان، بحرین، بلاروس، جمهوری مرکزی آفریقا، چین، کومور، جمهوری کنگو، کوبا، جمهوری دموکراتیک مردم کره، جمهوری دموکراتیک کنگو، مصر، اریتره، استونی، فنلاند، گرجستان، هند، ایران، عراق، اسرائیل، قزاقستان، کویت، قرقیزستان، جمهوری دموکراتیک مردم لائو، کتونی، لبنان، لیبی، مغولستان، مراکش، میانمار، نپال، نیجریه، عمان، پاکستان، پالئو، پاپوا، گینه نو، کره، فدراسیون روسیه، عربستان صعودی، سنگاپور، سومالی، سریلانکا، سوریه، تونگا، ترکیه، امارات متحده عربی، ایالات متحده آمریکا، ازبکستان، ویتنام، جمهوری فدرال یوگسلاوی.^۲۴۶
اهمیت تأثیرات مین در حفظ صلح در کوزوو در سال ۱۹۹۹ نشان داده شد وقتی که UNICEF با همکاری مرکز تنظیم اثر مین UN از نیروی امنیت بین‌‌المللی در پیمان کوزوو برای دادن اولویت به پاکسازی کردن مدارس از مین حمایت کرد. در کوزوو، به دنبال برگشت پناهندگان در سال‌‌۱۹۹۹، مین‌‌ها و UXOs در داخل مدارس و در اطراف آن مانع بزرگ برای متوقف کردن برگشت کودکان به مدرسه بود. از طریق فعالیت پاکسازی مین توسط NGOs و سایر آژانس‌‌ها، ۷۷۶‌‌مدرسه و تعدادی از منطقه‌‌های بازی برای کودکان از مین پاکسازی شده و تصور شد که تا پایان نوامبر سال‌‌۲۰۰۰ امن باشد.^۲۴۷
بخش اثر مین سازمان ملل متحد که در سال‌‌۱۹۹۷ شکل گرفت یک نقش هماهنگ کننده عالی در میان آژانس‌‌های UN بازی کرده است و با UNICEF و سایر شرکای UN و NGO فعالیت می‌‌کند تا آگاهی از مین، کمک بازمانده‌‌ها و توانبخشی برای کودکان و جوامع متأثر را فراهم کند.
۱٫۳٫۳٫ بررسی و ارزیابی مین‌‌ها
بررسی جهانی مین یک تلاش گروهی توسط NGOs می‌‌باشد. بخش ساز و کار‌ مین UN و مرکز بین‌‌المللی ژنو برای پاکسازی مین، بررسی‌‌ها و ارزیابی‌‌های مین را تنظیم می‌‌کنند. اینها مقدار آلودگی مین و تأثیر اجتماعی‌‌–‌‌اقتصادی آن را مشخص می‌‌کنند. بین سال‌‌های‌‌۱۹۹۷ و‌‌۲۰۰۰ ارزیابی و بررسی‌‌های ملی و منطقه‌‌ای مین انجام شده است یا در ۲۴‌‌کشور و منطقه شروع شده است. در یمن یک تحقیق ملی جامع در اواسط سال‌‌۲۰۰۰ تکمیل شد، و تحقیقات مشابه‌‌ای در افغانستان، آنگولا، کامبوج، چاد، اریتره، اتیوپی، عراق شمالی، ایالت کوزوو، لبنان، موزامبیک، سومالی، تایلند، صحرای‌‌غربی شروع یا برنامه‌‌ریزی شد.^۲۴۸
مطلوب این است که ارزیابی‌‌ها و بررسی‌‌ها باید جریان افراد آواره و پناهنده و موقعیت‌‌های اردوگاه، مدارس، امکانات فرهنگی و بهداشتی، مزارع و مناطق بازی را شناسایی کنند. در سال‌‌۲۰۰۰ سیل‌‌های ویران‌‌کننده در موزامبیک که تقریباً ۲‌‌میلیون نفر را تحت‌‌تأثیر قرار داد تأثیر مین‌‌ها را در بعضی مناطق پیچیده و علامت‌‌های مناطق مین‌‌گذاری شده را شست و مین‌‌ها را به داخل مناطقی که قبلاً پاکسازی شده بود یا خالی از مین بود جابه‌‌جا کرد.
۲٫۳٫۳٫آگاهی از مین
آگاهی از مین، به افراد کمک می‌‌کند تا مین‌‌ها را تشخیص دهند و از آنها دوری کنند و مناطق مین‌‌گذاری شده را حدس بزنند و وقتی یک مین پیدا می‌‌شود یا یک حادثه اتفاق می‌‌افتد، اقدامات لازم را انجام دهند. در حدود نصف کشورهای مین‌‌زده جهان برنامه‌‌های آگاهی از مین را به عهده گرفته‌‌اند. اغلب گروه‌‌های آگاهی مین به‌‌سادگی وارد یک جامعه می‌‌شوند و اطلاعاتی را ارائه می‌‌دهند و جامعه را ترک می‌‌کنند بدون توجه به الگوهای زندگی روزانه که کودکان و خانواده‌‌هایشان را در معرض صدمه و مرگ قرار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌دهد. با بهره گرفتن از رسانه‌‌های گروهی و رویکردهای مشارکتی برنامه‌‌های اخیر، آگاهی از مین جوامع را در پروسه یادگیری درگیر کرده است و کمک کننده‌‌های بین‌‌المللی اکنون برای حمایت از چنین برنامه‌‌های طولانی‌‌مدت بیشتر آماده هستند.
در کوزوو، UXOs تهدید بزرگتری در مقایسه با مین‌‌ها در بعضی مناطق می‌‌باشند و پیام‌‌های آگاهی از مین باید این را نشان دهد. آگاهی از مین می‌‌تواند با بهره گرفتن از تکنیک‌‌های تعاملی مناسب برای نیاز ‌‌‌‌‌‌‌‌گروه‌‌های سنی مختلف در برنامه درسی مدرسه گنجانده شود. در جمهوری دموکراتیک مردم لائو، آگاهی از مین به‌‌طور خاص برای کودکان حیاتی می‌‌باشد زیرا بسیاری از فعالیت‌‌های روزانه‌‌شان آنها را در تماس نزدیک با بحث‌‌های خوشه‌‌ای قرار می‌‌دهد. در ماه‌‌می سال‌‌۲۰۰۰ یک پروژه پاکسازی در ایالت هوآ‌‌فان بیش از ۳۰۰‌‌بمب خوشه‌‌ای را از حیاط یک مدرسه خارج کرد.^۲۴۹
UNICEF، آژانس‌‌های اصلی UN برای آگاهی از مین، دستورالعمل‌‌های بین‌‌المللی^۲۵۰ و وسایل آموزشی را با همکاری سایر شرکا گسترش داده است. اگرچه دستورالعمل ها اساساً کلی می‌‌باشد اما به تکنیک‌‌های بچه با بچه تأکید می‌‌کنند به منظور اینکه کودکان به دوستانشان آموزش و هشدار می‌‌دهند در‌‌حالی‌‌که بازی‌‌ها و فعالیت‌‌های نقش‌‌گذاری به کودکان در درک خطر آنها کمک کرده‌‌اند به‌‌منظور دست یافتن کودکان به این پیغام که این فعالیت‌‌ها باید خیلی زیاد انجام شوند.
در آنگولا، UNICEF از فعالیت‌‌های آگاهی مین حمایت کردند که در سال‌‌۱۹۹۹ از طریق تئاتر محلی، پوستر، نمایش عروسکی، ترانه‌‌های سنتی، رقص، و بازی‌‌ها تقریباً به۴۰۰۰۰۰‌‌نفر رسید. ^۲۵۱در السالوادور آموزش آگاهی مین مبتنی بر جامعه مؤلفه یک برنامه ساز و کار‌ مین بوده است که کشور را از خطر مین بعد از پایان جنگ جهانی در سال‌‌۱۹۹۲ نجات داده است. واحدهای سیار از اطلاعات تشویق‌‌کننده کودکان استفاده کردند تا تیم‌‌های آموزش دهنده را در جوامع روستایی گسترش دهند از جمله تقریباً ۲۶۰۰۰ دانش‌‌آموز همراه با پیغام‌‌ها توسط برنامه‌‌های رادیویی و تلویزیونی هدایت شدند.^۲۵۲
در سال‌‌۱۹۹۹، UNICEF نقش عمومی را در آموزش‌‌های هماهنگ‌‌کننده آگاهی از مین برای پناهندگان کوزوو قبل از برگشت‌‌شان به خانه ایفا کرد. در‌‌حالی‌‌که در اردوی پناهندگی معلم‌‌ها آموزش می‌‌دیدند و برای گروه‌‌های تئاتر سیار و برای پیغام‌‌های رادیویی و تلویزیونی حمایت فراهم می‌‌شد بیش از ۱‌‌میلیون پوستر و بروشور توزیع شد.
۳٫۳٫۳٫ پاکسازی مین‌‌ها
پاکسازی مین‌‌ها یک کار خطرناک، پر‌‌هزینه و طولانی‌‌مدت می‌‌باشد. هر کدام از مین‌‌ها برای انتقال دادن ۱۰۰‌‌برابر بیشتر از پخش کردن آنها وقت می‌‌گیرد و یک سلاحی که تولید آن ۳‌‌دلار یا کمتر خرج بر‌‌می‌‌دارد و انتقال آن ۱۰۰۰‌‌دلار هزینه دارد. در سراسر جهان خنثی کننده‌‌های مین زندگی‌‌شان را برای خنثی کردن این سلاح‌‌های خطرناک به خطر می‌‌اندازند. خنثی کردن مین‌‌ها با اهداف و اولویت‌‌های مختلف انجام می‌‌شود که شامل پاکسازی مناطق استراتژیک مانند فرودگاه، نیروگاه، ارتباطات، حمل و نقل مانند جاده‌‌ها و پل‌‌ها، مزارع و مراتع برای تولید غذا و خانه‌‌ها، منابع آب، درمانگاه، مدارس، گذرگاه‌‌های عابر پیاده و سایر مناطق ضروری برای زندگی اجتماعی می‌‌باشد.
در بوسنی‌‌و‌‌هرزگوین، خنثی کردن مین‌‌ها به تعویق می‌‌افتد زیرا هیچ توافقی در مورد اینکه کدام یک از ۱۸۰۰۰‌‌منطقه ی مین‌‌گذاری‌‌شده باید اول پاکسازی شود انجام نشد. در این مورد قراردادها برای پروژه‌‌های خنثی کردن مین مبتنی بر وسعت هر ناحیه پاکسازی شده می‌‌باشد بنابراین خنثی کننده‌‌های مین روی زمین کشاورزی و مراتع تمرکز می‌‌کنند نه روی مناطق شهری. در شهر ویتز برای مثال خنثی‌‌کننده مین سیار زمین‌‌های عمومی را پاکسازی کرد و از پاکسازی خانه‌‌ها اجتناب کرد. در سال‌‌۱۹۹۹، UNHCR از یک برنامه خنثی‌‌سازی مین حمایت کرد به منظور اینکه خانه‌‌ها را برای اسکان دادن پناهندگان پاکسازی کند و ۷۰‌‌خانه را در شهر پاکسازی کرد.^۲۵۳
یک منطقه مین‌‌گذاری شده بزرگ در یک بخش دورافتاده، خطر کمی ایجاد می‌‌کند در‌‌حالی‌‌که یک تعدادی از مین‌‌ها یا UXOs در مناطق پُر‌‌جمعیت می‌‌تواند زندگی بسیاری را به خطر بیندازد و به شدت فعالیت اقتصادی را مختل کند. برای مثال، بیش از ۱۱۰۰۰۰ آواره داخلی در کامبوج، یا منتظر اسکان دادن هستند یا اینکه اخیراً به خانه‌‌هایشان در روستاها برگشته‌‌اند. بیشتر این روستاها یا مین‌‌گذاری شده یا نزدیک مناطق مشکوک به مین‌‌گذاری شده می‌‌باشند و تعمیر جاده‌‌ها ، مدارس، و سیستم‌‌های آبیاری تا زمانی که خطر مین‌‌ها از بین نرفته است مشکل می‌‌باشد.^۲۵۴ در موزامبیک، هشت مین مانع از بازگشت بیش از ۲۰۰۰۰ نفر به روستاهایشان در دوره مانیکا به صورت ۷‌‌سال شد تا وقتی که آنها در سال‌‌۱۹۹۶ خنثی شدند.^۲۵۵
اگرچه افغانستان یکی از بزرگ‌‌ترین عملیات‌‌های خنثی‌‌سازی جهان را دارد اما مین‌‌ها هنوز باعث قربانی افراد زیادی می‌‌شوند که تعدادی از آنها کودکان بودند. در شهر قندهار فقیرترین مردم در‌‌حال ساختن خانه‌‌های موقت در وسط یک منطقه‌‌ی مین‌‌گذاری شده که هنوز در‌‌حال پاکسازی می‌‌باشد بوده‌‌اند و کودکان میان قلوه‌‌سنگ‌‌های خطرناک بازی می‌‌کنند.^۲۵۶ چنین موقعیت‌‌هایی حکایت از نیاز برای برنامه‌‌های انجام شده مین دارد که ارزیابی کرده، مشخص کردن آگاهی از مین و توانبخشی بازمانده‌‌ها با بازسازی جوامع را به هم مربوط می‌‌کند.
پاکسازی مین اگرچه پر‌‌هزینه می‌‌باشد اما آن تاوان کوچکی می‌‌باشد به منظور جلوگیری از آسیب‌‌های ویران کننده که آنها ایجاد می‌‌کنند. اکثریت بازمانده‌‌های انفجار مین، غیر‌‌نظامی‌‌ها از جمله زنان و کودکان می‌‌باشند. مین‌‌های ضد نفر به‌‌منظور تهدید کردن بزرگسالان طراحی می‌‌شود یعنی نه برای کشتن آنها بلکه برای معلول کردن آنها به کار می‌‌رود. برای هیکل ضعیف‌‌تر بچه، انفجار حتی کوچک‌‌ترین مین می‌‌تواند کشنده باشد. در کامبوج در حدود ۲۰‌‌درصد کل کودکان زخمی شده توسط مین‌‌ها و UXOs به علت جراحت‌‌هایشان می‌‌میرند.^۲۵۷ برای کودکانی که زنده می‌‌مانند مشکلات پزشکی مرتبط با قطع عضو اغلب جدی می‌‌باشد وقتی که اعضای بدن یک بچه سریع‌‌تر از بافت‌‌های مجاور رشد می‌‌کند و نیاز به قطع پیاپی دارد.
کمک به بازمانده‌‌های انفجار مین طبق کنوانسیون اوتاوا حکم می‌‌شود و کنوانسیون حقوق کودکان به تصویب کشورها برای حمایت از بهبودی روانی و جسمی و استقرار اجتماعی کودکان زخمی شده در مخاصمات مسلحانه نیاز دارد. مداوا و توانبخشی کامل برای یک بازمانده می‌‌تواند حداکثر ۱۰۰۰‌‌دلار در کشورهای فقیر در‌‌حال توسعه هزینه داشته باشد^۲۵۸ جایی که متوسط GNP برای هر شخص تنها چند صد دلار در سال می‌‌باشد. هزینه عضو مصنوعی از ۳۵‌‌دلار تا ۲۵۰‌‌دلار یا بیشتر متغیر است. مراقبت‌‌های مادام‌‌العمر برای یک معلول می‌‌تواند به هزاران‌‌دلار برسد. در سراسر جهان حدود ۳۰۰۰۰۰‌‌بازمانده انفجار مین وجود دارد.^۲۵۹ در آنگولا به منظور تأمین نیازهای معلولین به ۵۰۰۰‌‌عضو مصنوعی جدید در سال نیاز خواهد بود یعنی بیش از دو‌‌برابر تعدادی که هم اکنون در آنجا تولید می‌‌شود. بازمانده‌‌های انفجار مین اغلب با تبعیض و بدنامی حتی در داخل خانواده‌‌هایشان مواجه می‌‌شوند.
در تعدادی از کشورهای مین‌‌زده، مراقبت‌‌های پزشکی، ضروری و عضو مصنوعی به طور فزاینده‌‌ای در دسترس قرار می‌‌گیرند اما بازمانده‌‌ها اغلب به‌‌منظور به‌‌عهده گرفتن عواقب معلولیت طولانی مدت‌‌شان به خودشان سپرده می‌‌شوند. عضو مصنوعی به‌‌طور‌‌جدی تنها یک بخش مهم از کمک می‌‌باشد. ICBL اولویت‌‌های مهمی را برای کودکان بازمانده از انفجار مین قرار داده است که شامل موارد زیر می‌‌شود:^۲۶۰

استان
شاخص رفاه
آذزبایجان شرقی
آذربایجان غربی
اصفهان
تهران
خراسان
خوزستان
فارس
مازندران

مجموع درآمد پولی و غیر پولی ناخالص

۲۴۷۳۰۵۳۱

۲۲۷۷۱۴۷۹

۳۰۴۴۲۱۰۲

۴۲۶۹۸۶۵۹

۲۵۰۱۸۸۱

۴۰۵۹۷۸۰۳

۳۴۱۷۶۸۳۴

۲۹۶۴۰۰۷۷

و حال برای اثبات نظریه اینگلهارت جداول (۴-۸۴ و ۴-۸۵) را در برابر هم قرار میدهیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

با وارد کردن نمودن داده های جدولهای(۴-۸۴) و (۴-۸۵) در برنامه spss میتوانیم مفدار همبستگی را میان سنخهای ارزشی و شاخص درآمد متوسط خانوار را در هر استان بدست آوریم. برای سنخ ارزشی از دو شاخص مقدار فرامادیون و شاخص “مادیون منهای فرامادیون” استفاده میکنیم.
شاخص فرامادین و درآمد ناخالص ملی:
Sig=0.123
Pearson Correlation=0.591
مادیون منهای فرامادیون:
Sig=0.004
Pearson Correlation=-0.883
همانگونه که مشاهده میکنید شاخص “فرامادیون منهای مادیون”(شاخصی که اینگلهارت در قسمتهای مختلف تحقیق خود از آن استفاده نموده است( با ضریب همبستگی بسیار بالا(۰.۸۸-) با درآمد سرانه خانوار(به عنوان شاخص رفاه) استانهای مختلف رابطه دارد.این به این معنی است که هرچه شاخص رفاه در هر استانی بالاتر باشد درصد مادیون منهای فرامادیون کمتری دارند و یا به عبارت دیگر فرامادیگری در این استانها قویتر است
این موضوع که شاخص “درصد فرامادیون“ همبستگی معنیداری را با شاخص رفاه نشان نمیدهد ممکن است این قسمت از تطبیق را زیر سوال ببرد اما اگر تعداد کم نمونه ها را در این استانها مد نظر بگیریم در مییابیم که بهترین راه برای جبران این نقص استفاده از هر دو سر طیف یعنی شاخص “درصد مادیون منهای فرامادیون” است. در واقع دلیل اصلی عدم همبستگی شاخص“درصد فرامادیون“ با شاخص رفاه کم بودن تعداد نمونه است
.این قسمت از تحلیل با وضوح و اقتدار بالا مدل تحلیلی- نظری اینگلهارت را بر ارزشها و نگرشهای ایرانیان تطبیقپذیر نشان میدهد.
فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهاد
۵-۱- نتیجه‌گیری
فرضیه‌های تحقیق را مروری دوباره می‌کنیم.
۱- آیا شاخصهای مادی/ فرامادی در ایران نیز قابلیت تقسیمبندی افراد را داراست؟
فرضیه ما در این قسمت پاسخ مثبت به این سوال بود.
۲- آیا این شاخصها ارزشها و نگرشهای دیگر ایرانیان را نیز، همانگونه که اینگلهارت نشان میدهد، تحت تاثیر قرار میدهد؟
۲-۱- آیا میان ارزشهای مذهبی و سنخهای ارزشی(شاخص مادی/فرامادی) در ایران همبستگی وجود دارد؟
۲-۲- آیا میان ارزشهای جنسیتی و خانواده و سنخهای ارزشی در ایران همبستگی وجود دارد؟
فرضیه ما در این قسمت نیز پاسخ مثبت به سوالات فوق بود.
۳- آیا همانگونه که اینگلهارت بیان میکند بین شاخصهای امنیت سازنده و سنخهای ارزشی در کشورمان رابطهای وجود دارد؟
فرضیه ما در این قسمت نیز پاسخ مثبت به سوال فوق بود
۴- آیا به صورت طولی نیز این نظریه قابلیت انطباق بر کشورمان را داراست؟ با توجه به وقوع یک انقلاب و جنگ و تغییرات بسیار اقتصادی- اجتماعی آیا میتوان تغییرات فرهنگی را با نظریه اینگلهارت توضیح داد و تبیین نمود. به دیگر معنا آیا تغییرات در رشد اقتصادی و احساس امنیت به تغییر در درصد سنخهای ارزشی میانجامد یا خیر؟
فرضیه ما در این مرحله بدین صورت قابل طرح است که انتظار میرود با پیدایش انقلاب و جنگ ۸ ساله ارزشهای مادی در دهه ۶۰ در مقایسه با ارزشهای حاکم بر دو دهه ۵۰ و ۷۰ ارزشهای مسلطتری به شمار روند یا به عبارت سادهتر درصد مادیون در این دهه بیشتر باشد(البته ما طی این ۳۰ سال همواره-به طور متوسط-شاهد رشد GDP میباشیم که ممکن است در تحلیل ما هنگام مقایسه دهه ۵۰ و ۶۰ اخلالهایی ایجاد کند).
۵- آیا درصد فرامادیون در جامعه ایران نیز همانند کشورهای غربی نسبت مستقیم با سطح رفاه و پیشرفت کشورها دارد؟
فرضیه ما در این قسمت نیز پاسخ مثبت به سوال فوق بود

مرز میان تدلیس مباح و ممنوع را درجه تأثیر آن را در وجدان انسان متعارف رسم می‌کند. سپس حیله‌های شایعی که در انسان متعارف تأثیر نمی‌کند خودبه خود از گردونه خارج می‌شود، مگر اینکه ثابت شود به ویژه برای فریفتن قربانی آن برگزیده شده است (همان، ص۷۴).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از طرف دیگر در مسئولیت ناشی از تدلیس، جبران ضرر ناروا مهم است که در نتیجه کار فریبنده وارد می‌شود . تحقق این ضرر و انتساب آن به مرتکب منوط بر این است که فریب مؤثر وارد شود تا جایی که بتوان گفت تراضی در نتیجه فریب انجام شده است (همان).
پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که اثر تدلیس وابسته به تأثیر فریب در طرف قرارداد می‌باشد. فریبکار به تناسب وضع روحی و جمعی خود دسیسه می‌کند و هدف او فریب دادن آن شخص می‌باشد نه اینکه فریب او در انسانی متعارف اثر کند، در هر صورت، کار فریبنده باید عمدیت و نامتعارف باشد و تدلیس کننده به قصد فریفتن، حیله کند. بنابراین تدلیس در حقوق ایران نه به طور مطلق می‌توان برای آن معیار شخصی قائل شد نه معیار نوعی، بلکه ترکیبی از این دو معیار است.
۳-۳- تدلیس و حکومت اراده
نظریه دیگری که براساس آن میتوان خیار تدلیس را توجیه کرد که حکومت اراده می‌باشد. نیروی الزامی که از عقد ناشی میشود به حکومت اراده مربوط است یعنی فرض بر این است زمانیکه دو نفر عقدی را تشکیل میدهند هیچکدام از طرفین قصد فریب طرف مقابل را ندارد و هر دوی آنها در کمال صداقت به معامله دست میزنند و حال اگر یکی از طرفین دست به تدلیس بزند در واقع خلاف تراضی اولیه طرفین عمل کرده است. گاهی دیگر به صراحت سخنی از امکان فسخ نمیرسد، ولی لازمه اجرای مفاد تراضی این است که عقد بر یکی از دو طرف تحمیل میشود در بعضی موارد، شرط مبنای لزوم نیز به مصلحت در عقد نمیآید، ولی عرف آن را بر مبنای غلبه و طبیعت داد و ستد پایه تراضی میبیند. دو طرف با هم تراضی می‌کنند و انتظار دارند که عدالت در داد و ستدشان رعایت گردد و هیچکدام قصد فریب دادن طرف دیگر را در معامله نداشته باشد پس اگر معلوم شود یکی از طرفین معامله عملیاتی به کار برده است که حاکی است از اینکه طرف دیگر معامله را فریب داده است، در واقع از «شرط ضمنی» که پایه تراضی آنان بوده تخلف شده است در نتیجه طرف فریب خورده حق دارد عقدی را که بدین گونه است فسخ کند (کاتوزیان، ۱۳۷۴، ص۶۳).
اگر حکومت اراده را مبنای خیار تدلیس بدانیم و تخلف از تراضی به طرف حق فسخ می‌دهد با این ایراد روبرو هستیم که اگر تدلیس از عیوب رضا باشد باید سبب عدم نفوذ یا بطلان عقد گردد نه ایجاد خیار فسخ، اثر فسخ ناظر به آینده است و فرض چنین میشود که عقدی نافذ را بر هم میزند، پس نمیتواند ضمانت اجرای عیب رضا باشد (همان).
ممکن است انگیزه قانونگذاری در انشاء حکم قرار بگیرد، لیکن از نظر فنی خللی که به رضا وارد آمده چندان زیاد نیست که عیب به شمار آید. و ما از بین دو نظریهای که ذکر کردیم قاعده لاضرر را با توجه به دلایلی که گفتیم میپذیریم.
۳-۴- تفاوت تدلیس با غرور و خیار عیب
در مورد تدلیس با توجه به سابقه تاریخی آن و بحثهای مختلفی که فقها و حقوقدادانان در مورد آن به کار بردهاند، تدلیس فقط در روابط قراردادی کاربرد دارد و از آن به عنوان خیار تدلیس نام برده میشود و خیارات نیز فقط در قراردادها کاربرد پیدا میکند و نه در روابط غیر قراردادی و ضمانهای قهری. اما برعکس تدلیس قاعده غرور در ضمانهای قهری و روابط غیر قراردادی موثر است (بامری، ۱۳۸۲، ص۷۸).
مثلاً اگر عین مغصوب، تحت استیلاء و شخص دیگری که نسبت به غصبی بودن آن جاهل است قرار گیرد و این انتقال به نحو ضمانآور نباشد مانند اباحه در تصرف و سپس بدون تفریط و تقصیر گیرنده مال تلف گردد و پس از آن غصبی بودن مال آشکار گردد و مالک از شخص دوم غرامت بگیرد، شخص دوم حق دارد به غاصب رجوع کند، زیرا او گیرنده را فریب داده است با این ظاهر که او (غاصب)، مالک مال بوده و آن را به طور امانی به او داده است در حالیکه مال مذکور در ضمان غاصب قرار داشته و بر طبق قاعده، مغرور حق دارد به کسی که او را فریب داده است، رجوع کند. این حکم تنها در صورت غرور اعمال می‌گردد (صفری، ۱۳۷۷، ص۴۸).
نمونه دیگر در کاربرد غرور در ضمان‌های قهری این است که اگر شخصی مال مغصوب را از غاصب بگیرد و آن را تلف کند ضمان مال بر عهده تلف کننده قرار دارد زیرا اتلاف از استیلای عدوانی قویتر است مگر در صورت غرور، مانند آنکه غاصب با آن مال گیرنده را میهمان کند. دلیل حکم مذکور این است که میهمان به غرور دچار گردیده است به جهت آنکه اعتقاد داشته است که ید میزبان به ید مالکان است و میزبان تصرف در غذا را به طور رایگان برای او مباح گردانیده ولی خلاف آن آشکار شده است. در این حال اگر تلف کننده، غرامت بپردازد، حق رجوع به غاصب برای جبران آن را دارد و اگر غاصب غرامت بپردازد حق رجوع به تلف کننده را ندارد و در این مسأله حتی اگر مال تلف شده غضبی نبوده باشد باز همان حکم جاری است (بامری، ۱۳۸۰، ص۴۹).
نمونه دیگر اینکه اگر شخصی در ملک خود چاهی حفر کند وروی آن را بپوشاند و در اثر دعوت دیگری به ملک خود و سقوط میهمان در چاه، لطمه و خسارتی به او وارد شود نظریه ضمان حفرکننده به دلایل ضمان نزدیکتر است. دلیل ضمان این است که با تحقق غرور و عدم اطلاع به صدمه دیده خواه از روی عمد و فراموشی اثر مباشرت در ورود خسارت از بین میرود و از سوی دیگر خون انسان مسلمان هدر نمیباشد و مفهوم اولویت در دلیل ضمان مربوط به کسی که با اذن، داخل خانه شده و سگ منزل، او را گزیده است، دلالت برضمان مذکور در این مسأله دارد. با این حال در صورت عمد نداشتن در غرور به دلیل اصل عدم ضمان و مطلق بودن عدم ضمان در خصوص مربوط به حفاری در ملک، احتمال میرود که حفر کننده در مسأله مورد بحث ضامن نباشد (همان، ص۵۰).
قانون مدنی ایران عیب را تعریف ننموده است و به نظر عرف واگذار کرده است. چنانچه در ماده ۴۲۶ میگوید: « تشخیص عیب بر حسب عرف و عادت میشود و بنابراین ممکن است عیب برحسب ازمنه و امکنه مختلف شود»، زیرا عرف در محلی ممکن است امری را عیب بداند و عرف محل دیگر آن را عیب نشناسد و یا در زمانی عیب بشمارد و در زمان دیگر به آن اثر ندهد.
کسی که اقدام به خرید مالی مینماید و در مقابل آن، عوض به فروشنده میدهد به تصور آن است که آن مال سالم و بدون عیب باشد، این امر را در اصطلاح حقوق سلامت از عیوب مینامند. بدین جهت است که در بیع اگر چه شرط سلامت بیع نشده باشد اطلاق عقد اقتضاء مینماید که مبیع سالم و خالی از عیوب باشد، بنابراین شرط سلامت بیع از عیوب در عقد تأکیدی بیش نخواهد بود در صورتیکه مشتری به تصور آنکه بیع سالم است خریداری بنماید و آن مال در حقیقت معیوب باشد ضرری از این راه متوجه مشتری شده که عدل و انصاف اقتضا مینماید جبران شود (امامی، بی تا، ج۲، ص۱۲۷).
ماده ۴۲۲ ق.م برای جبران ضرر مقرر میدارد: «اگر بعد از معامله ظاهر شود که مبیع معیوب بوده مشتری مختار است در قبول بیع معیوب با اخذ ارش یا فسخ معامله».
این امر در صورتی است که مبیع معیوب مالیت داشته باشد یعنی در بازار ارزش معاوضه را از دست نداده باشد و الا اگر معیوب آن اصلاً مالیت نداشته باشد طبق ماده ۴۳۴ ق.م چون مبیع فاقد یکی از شرایط صحت است بیع باطل میباشد، مانند آنکه کسی یک صندوق تخممرغ بخرد و بعداًٌ معلوم شود که تمامی آنها خراب است.
قانون برای جلوگیری از ضرر مشتری در مورد عیب مبیع، او رابه یکی از دو امر راهنمایی کرده است که هر کدام را بخواهد بدون جلب رضایت طرف خود اختیار کند یکی فسخ و اغلال عقد میباشد چنانکه در سایر خیارات وجود داررد و دیگری قبول معامله با اخذ ارش یعنی تفاوت قیمت صحیح و معیوب. این یکی از مواردی در خیارات، که قانون مدنی ایران اجازه قبول معامله را با اخذ ارش به متضرر داده است و در خیارات دیگر فقط متضرر میتواند معامله را فسخ نماید و یا آن را به همان نحو بپذیرد (امامی، بی‌تا، ج۳، ص۱۳۱).
میدانیم که ارش عبارت است از مابه التفاوت بین صحیح و معیوب که مشتری برای جبران زیان خود در صورتیکه مبیع را نگهدارد، میتواند از بایع دریافت دارد (بامری، ۱۳۸۲، ص۵۵).
شرایط خیار عیب در ماده ۴۲۳ قانون مدنی ایران آمده است و این ماده مقرر میدارد: «خیار عیب وقتی برای مشتری ثابت میشود که عیب مخفی و موجود در حین عقد باشد».
چنانکه از ماده فوق معلوم میشود شرط پیدایش خیار عیب دو امر است:
شرط اول: عیب مخفی باشد. منظور از مخفی بودن عیب جاهل بودن مشتری در حین معامله به وجود عیب در مبیع میباشد چون کلمه مخفی در ماده معنی مزبور را نمیرساند. قانون مدنی بلافاصله در ماده ۴۲۴ آنرا تفسیر نموده و میگوید: « عیب وقتی مخفی محسوب می‌شود که مشتری در زمان بیع، عالم به آن نبوده است. اعم از اینکه عدم علت ناشی از آن باشد که عیب واقعاًٌ مستور بوده است یا اینکه ظاهر بوده ولی مشتری ملتفت آن نشده است». بنابراین در صورتیکه مشتری، در حین معامله عالم باشد که مبیع معیوب است و آن را بخرد حق خیار عیب ندارد، زیرا هرگاه ضرری از معامله مزبور متوجه مشتری شود با علم به این امر اقدالم به ضرر خود نموده است (امامی، بی‌تا، ج۱، ص ۵۰۲).
شرط دوم: این است که عیب در حین عقد موجود باشد، در صورتیکه در حین عقد مبیع معیوب باشد و مشتری به تصور سلامت آن را خریداری نماید. او در معامله خود متضرر شده است. قانون برای جلوگیری از ضرر به او اجازه داده که بتواند بیع را فسخ کند و یا قبول نماید و ارش بخواهد والا چنانچه عیب پس از قبض مشتری در مبیع حادث گردد، به عهده مشتری میباشد، زیرا عیب در ملک او حادث شده است، در صورتیکه عیب در زمان عقد موجود نبوده و پس از عقد و قبل از قبض حادث شده باشد، طبق ماده ۴۲۵ قانون مدنی در حکم عیب سابق است یعنی مشتری میتواند بیع را فسخ کند و یا آن را قبول و اخذ ارش نماید (امامی، بی‌تا، ج۱، ص ۵۰۲).
اکنون به مقایسه خیار عیب و خیار تدلیس می‌پردازیم:
قانون مدنی تعریفی از عیب ننموده است و تشخیص آن را به نظر عرف واگذار کرده است و ملاک نظر عرف در عیب، هر زیادتی و یا نقصانی در شی که در نوع آن یافت نشود، تدلیس عبارت از عملیاتی است که موجب فریب طرف معامله گردد و آن به نمایاندن صفت کمالی است که در حقیقت نباشد و یا پنهان نمودن نقصی است که در مال موجود باشد. «بین خیار عیب و خیار تدلیس رابطۀ تنگاتنگی وجود دارد» (امامی، بی‌تا، ج۱، ص۵۱۶).
به طوری که گاهی اوقات در مورد خاص هم از خیار تدلیس و هم از خیار عیب می‌توان استفاده کرد و طرف معامله مختار است برای به هم زدن معامله از هریک از آن‌ها استفاده نماید و این در صورتی است که نقصی در مال موجود باشد که عرف عیب بداند و به وسیله عملیاتی آن را پنهان نماید مانند آنکه میله شکسته اتومبیل را جوش داده و روی آن را به وسیله رنگ پوشانیده باشد که معلوم نشود (بامری، ۱۳۸۲، ص۵۷).
به نظر نگارنده با توجه به تعریف عیب و تدلیس باید گفت که در مثال بالا خیار عیب و خیار تدلیس موجود است، زیرا نقص را که عرف عیب می‌داند هرگاه در مبیع واقع شود موجب خیار عیب است اگر چه آن عیب به وسیله عملیاتی پنهان باشد و از طرف دیگر چون آن نقص بوسیله عملیاتی پوشیده شده تدلیس است، بنابراین ممکن است در عقد نسبت به امر واحد خیار تدلیس و همچنین خیار عیب به جهات عدیده موجود باشد که از جهتی موجب خیار عیب و از جهت دیگر موجب خیار تدلیس گردد. اما در هر صورت بین خیار تدلیس و خیار عیب تفاوت وجود دارد و اینها دو خیار مستقل از هم هستند در خیار تدلیس عناصری مانند: عمل خدعه آمیز، رابطه سببیت، فریبخوردگی و علم و قصد وجود دارد اما در خیار عیب اینگونه عناصر وجود ندارد.
ماده ۴۳۸ ق.م تدلیس را عبارت از عملیاتی میداند که موجب فریب طرف معامله میگردد بنابراین برای اینکه بتوانیم اعمال خیار تدلیس نماییم باید یکسری عملیاتی که شامل عناصر مادی و رفاهی است توسط فریب دهنده صورت گیرد. اما در خیار عیب لازم نیست که اینگونه عملیات حتماً صورت گیرد و عناصر مادی و روانی در آن دخیل باشند بلکه در خیار عیب صرفاً لازم است که مورد معامله معیوب باشد یا در آن نقصی وجود داشته باشد البته این به این معنی نیست که کاربرد عملیات که منجربه معیوب بودن مورد معامله میشود نتوانیم اعمال خیار عیب نماییم (بامری، ۱۳۸۲، ص۵۱).
عملیاتی که در تدلیس به کار برده میشود و به صورت‌های گوناگون است. یکی از این صور نمایاندن صفت کمالی است که در مال نباشد چنانکه فروشنده اوصاف کمالی را برای مبیع بشمارد که درآن نباشد چنانکه برای فروش کاردهای میوه خوری بگوید که آنها در ترشی زنگ نمیزنند و سیاه نمیشوند و حال آنکه در حقیقت آن کارها زنگ میزنند و سیاه می‌شوند (همان، ص۵۲).
در این مورد نمیتوان خیار عیب را اعمال نمود چون هیچ گونه نقص و عیبی در معامله وجود ندارد. در اینجاست که قلمرو خیار تدلیس و خیار عیب مشخص میشود و به عنوان دو خیار مستقل شناخته میشوند.
صورت دیگر از عملیاتی که در تدلیس به کار میرود پنهان نمود صفت نقصی که در مال وجود دارد مانند آنکه میله شکسته اتومبیل را جوش داده و روی آن را بوسیله رنگ پوشانده باشند که معلوم نشود در این مورد از صورت تدلیس هم میتوانیم از خیار عیب استفاده کنیم و هم از خیار تدلیس زیرا این مثال نقص و عیبی موجود است هر چند بوسیله عملیاتی انجام شده است (بامری، ۱۳۸۲، ص۵۳).
زمانیکه مصادیق تدلیس مورد بررسی قرار میگیرد، مرز میان خیار تدلیس و خیار عیب بهتر مشخص میشود مثلاً زمانیکه تصریه یا تدلیس ماشطه و نجش مورد برررسی قرار میگیرد هیچ زمان خیار عیب متبادر به ذهن نمیشود و از نظر شرایط خیار تدلیس و خیار عیب باهم متفاوتند، خیار عیب شرایط خاص خودش را دارد و با خیار تدلیس متفاوت است. در خیار تدلیس همیشه عنصر فریب و حیله وجود دارد یعنی یک عامل روانی برای انجام عملیات هست تا آن عامل روانی محقق نشود نمیتوان خیار تدلیس را اعمال نمود در حالیکه در خیار عیب بحث از عامل روانی به عنوان یکی از شرایط خیار عیب نمیشود (بامری، ۱۳۸۲، ص۵۸).
بنابراین از نظر آثار خیار تدلیس و خیار عیب کاملاًٌ مشابه نیستند، اثر مهم خیار تدلیس، دادن اختیار فسخ برای به هم زدن معامله است اما در خیار عیب، علاوه بر اینکه اختیار فسخ به طرف معامله میدهدت، بلکه او مختار است بین فسخ معامله و قبول معامله با اخذ ارش یکی از این دو را قبول کند.
۳-۵- مقایسه تدلیس با اشتباه در حقوق ایران
اشتباه، از موانع تأثیر طرفین است، امری است که پس از تحقق سبب موجد عقد یعنی اراده و اجتماع شرایط تأثیر قصد. جلو تأثیر اراده را میگیرد و مانع تشکیل عقد میگردد و در اصطلاح عبارت است از خطا در شناخت و اعتقاد برخلاف واقع (شهیدی، ۱۳۷۷، ج۱، ص۱۷۲) و همچنین اشتباه تصور نادرستی است که انسان از چیزی در ذهن دارد و در مبحث معاملات عبارت است از مقصود نادرست معامله کننده درباره یکی از ارکان و عناصر عقد (صفایی، ۱۳۵۱، ص۹۹) اشتباهی که عقد را بیاثر میکند عبارت است از اشتباه نسبت به جنس مورد معامله عین معین و دیگری اشتباه مربوط به شخص طرف معامله، اشتباه نسبت به جنس مورد معامله عین معین به عنوان مانع تأثیر اراده عقد را باطل میکند و اشتباه در جنس مورد معامله کلی، که یکی از دو طرف در ماهیت (مورد معامله) مقصود طرف دیگر اشتباه کرده و در نتیجه این اشتباه عقد را انشاء میکند، نمیتواند به عنوان اشتباه منشأ بطلان عقد تلقی شود و سبب بطلان عقد در این مورد فقدان عامل موجد عقد یعنی فقدان توافق اراده دو طرف در ماهیت مورد معامله است و اشتباه مربوط به ماهیت مورد معامله،که در قانون مدنی ایران، موجب بی‌اعتباری و بطلان عقد معرفی شده است، اشتباه مربوط به ماهیت مورد معامله عین معین است (کاتوزیان، ۱۳۷۴، ش۹۰، ص۸۶).
و مورد دیگر اشتباه که باعث بطلان عقد میشود موردی است که ماده ۲۱۰ق.م ایران به آن تصریح شده است. این ماده مقرر می‌دارد: «اشتباه در شخص طرف معامله به صحت معامله خللی وارد نمیآورد مگر در مواردی که شخصین طرف علت عمده عقد باشد».
آنچه در امورد اشتباه باید بگوییم این است که «ما وقع لم یقصد و ما قصد لم یقع» که به طور مسلم چنین ارادهای معلول است و نمیتواند آثار قصد و رضای متعارف را داشته باشد در حالیکه در تدلیس یکی از اساسیترین عناصر آن، انجام عمل خدعه آمیز از سوی فریب دهنده می‌باشد و فریب همان عنصری است که ما در تدلیس عنصر روانی مینامیم. در واقع هر چند تدلیس همانند اشتباه، تصور نادرستی در ذهن شخص فریب دهنده ایجاد میگردد که همان قصور، محرک اصلی در اقدام وی محسوب میشود ولی تصور مذکور الزاماً ناشی از عملکرد دیگری است در حالیکه چنین ملازمهای در اشتباه وجود ندارد (کاتوزیان، ۱۳۷۶، ص۴۶۶).
از نظر ورود ضرر بین اشتباه و تدلیس شباهت وجود دارد چون در هر دو آنها تحمل غرامت از عناصر موثر و بدون لزوم ورود ضرر حکم آن دو جاری میگردد و لازم نیست حتماً ضربه وارد شده باشد اما از جهت رابطه سببت تدلیس و اشتباه با هم متفاوتاند، زیرا وجود عمل خدعه آمیز و فریبنده برای تحقق اشتباه ضرورتی ندارد و لذا هیچ رابطه ثابت و الزامی میان تصور غلط و عمل دیگران به عنوان سبب و سببیت قابل تصور نمیباشد و عناصر علم و قصد اساساً در اشتباه جایگاه ندارد، زیرا با توجه به فقدان عمل خدعه آمیز و نبود تدلیس در اشتباه در بسیاری از موارد ذکر علم و قصد چنان شخصی موضوعیت نخواهد داشت (کاتوزیان، همان، ص۲۴۶).
برخی از اشتباهات هستند که به نفوذ عقد لطمهای وارد نمییازند به همین جهت اثر بطلان یا عدم نفوذ، برقرار داد مورد نظر باز نمیگردد و حق فسخی که به عناوین و ادله دیگری غیر از اشتباه مربوط میگردد. مبنای اشتباه را باید در وضعیت روانی ایجاد شده در قصد اشتباه کننده دانست و به دلیل آنکه به موجب ماده ۱۹۰ ق.م قصد و رضا از شرایط اساسی صحت معامله است به شمار میروند، در صورت ایجاد خلل در هریک از آنها، معامله به صورت نافذ و معتبر به وجود نمیآید. اشتباه در اینگونه موارد از عیوب اراده تلقی میگردد که به جهت برهم زدن مبانی قصد و رضا به اراده را بیاثر میسازد (کاتوزیان، همان، ص۴۶۱).
اگر چه فریبکار میتواند وسیله القای شبهه قرار گیرد و الی آنچه در اراده یا تراضی اخلال میکند، تصوری نادرست از واقعیت است که در نتیجه خدعه به وجود آمده و مبنای ایجاد رضا بر انجام معامله قرار میگیرد. اشتباه بر حسب اهمیت و درجه تأثیر آن در اراده، دارای احکامی متفاوت است. گاهی به گونهای به اراده لطمه میزند که آن را مفقود یا معیوب میکند و موجب بطلان، یا عدم نفوذ عقد مانند نکاح میشود. برای مثال هرگاه طرفین درباره ماهیت عقد دارای قصد مشترک نباشند، عقد باطل است، یا مانند صلح محاباتی که مقصود صلح کننده (مصالح)، انتقال مورد صلح به پسر خود است و پس معلوم میگردد که انتقال گیرنده پسر او نبوده است که چنین عقدی باطل است (امامی، ۱۳۵۱، ج۴، ص۳۲۲).
گاهی نیز هیچ تأثیری در عقد ندارد مانند اشتباه در مهر که هیچ گونه تأثیری در عقد نکاح نداشته و تنها ممکن است بر طبق قواعد عمومی معاملات، در قرارداد مهر مؤثر باشد یا اشتباه در وصف طرف قرارداد به گونهای که وصف مورد نظر به طور صریح یا ضمنی در قلمرو عقد داخل نشده باشد اما اثر تدلیس فسخ قرارداد باشد و جبران خسارتهایی که بر عهده فریب دهنده قرارداده باشد، میتوان گفت ضمانت اجرای تدلیس فسخ قرارداد میباشد (بامری، ۱۳۸۲، ص۵۹).
۳-۶- رابطه شخص ثالث با مدلس در حقوق ایران
اولین بحثی که در اینجا لازم که مطرح نماییم این است که آیا تدلیس شخص ثالث در عقد مؤثر است یا خیر و آیا اختیار فسخ معامله را به طرف فریب خورده میدهد؟
ظاهراً ماده ۴۳۹ ق.م به این ترتیب است که مقرر میدارد«اگر بایع تدلیس نموده باشد، مشتری حق فسخ بیع را خواهد داشت و همچنین است بایع نسبت ثمن شخصی در صورت تدلیس مشتری» در شرح این ماده بین حقوقدانان اختلاف نظر است، عدهای معتقدند که قانونگذار در مقام بیان اثر تدلیس در قرارداد است و در همین زمینه کلام خود را محدود به تدلیس هر طرف قرارداد میکند و این نشان بیاثر بودن تدلیس اشخاص ثالث است (عدل، بی‌تا، ص۲۲۶).
این دسته ازحقوقدانان به ماده ۱۱۶ ق.م فرانسه استناد میکنند که ماده ۴۳۸ ازآن اقتباس شده است، و معتقدند که در حقوق فرانسه، تدلیس هنگامی اثر حقوقی دارد که عملیات مدلسانی«توسط یکی از طرفین» عقد انجام شده باشد، بنابراین اصل، در حقوق فرانسه این است که تدلیس کسی غیر از طرفین عقد لطمهای به آن نمیزند، معهذا «کافی است که طرف متعاقد در تدلیس شرکت کرده یا آن را ترتیب داده، یا با ثالث تبانی کرده یا اینکه از آن آگاهی داشته و استفاده کرده باشد تا اینکه عقد قابل فسخ شود» (جعفری لنگرودی، بی‌تا، ج۱، ص۷۷۷؛ امامی، بی‌تا، ص۵۱۵).
با وجود این، اصل مزبور در حقوق فرانسه در موردی چند تعدیل و تدلیس ثالث مانند تدلیس طرف عقد مؤثر در عقد میشود:
الف- هنگامی که تدلیس چنان باشد که اراده مدلس را از بین ببرد، در این مورد، عقد نه به علت تدلیس بلکه به علت اشتباه ناشی از آن عمل فاقد شرایط تساوی است.
ب-هنگامی که ثالث نماینده یک طرف عقد باشد.
ج- در مورد هبه، تدلیس اگر چه از طرف ثالث باشد، نیکوکاری و محبت را از بین میبرد و بنابراین مؤثر است. در مورد اعمال حقوقی یک طرفه (ایقاعات) مانند اقرار نسبت به فرزندان طبیعی، قبول ارث، وصیت و نظایر اینها، با تدلیس کسی غیر از آنکه عمل مزبور مربوط به او میشود، عمل را قابل ابطال میسازد. اما دستهای دیگر از حقوق دانان تأیید کردهاند که تدلیس شخص ثالث، همین که موجب فریب طرف قرارداد شود به او اختیار فسخ میدهد، هر چند که طرف دیگر بیگناه باشد، این تعبیر متناسب با مفهوم تدلیس در حقوق اروپایی و به عنوان عیب اراده نیست و عدهای از حقوقدانان جدید به آن تمایل پیدا کردهاند ولی با مبنای حقوق ما (جبران ضرر) سازگار به نظر میرسد، چون تدلیس بر خلاف حقوق رم بزه نمیباشد، و مبنای حقوقی تدلیس در حقوق ما، لاضرر است یعنی متضرر از تدلیس، خیار فسخ دارد، خواه مدلس خود عاقد باشد یا شخص ثالث (جعفری لنگرودی، بی‌تا، ج۱، ص۷۷۷؛ امامی، بی‌تا، ص۵۱۵).
تدلیس شخص ثالث در حقوق ایران اصولاً مؤثر نیست مگر اینکه شرایطی که قبلاً ذکر کردیم فراهم باشد. بنابراین در حقوق ایران، تصریح به عدم مسئولیت تدلیس کننده در برابر اشخاصی میشود که طرف عقد با او نبودهاند و تدلیس زمانی مؤثراست که توسط یکی از طرفین عقد انجام شده باشد بنابراین نه تنها بنابراصل اولیه، تدلیس ثالث در رابطه با طرفین عقد تأثیری نمیکند بلکه خود ثالث نیز چون حسب الفرض یکی از طرفین عقد نیست، در برابر مدلس مسئولیتی ندارد. اما مدلس در برابر ثالث شاید بتواند در ار ضرر وارده، به استناد ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، که مقرر میدارد «هرکس بدون مجوز قانونی، عمداًٌ یا در اثر بیاحتیاطی به … مال…. دیگری لطمهای وارد آورد که موجب ضرر مادی… دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود میباشد، خسارت بگیرد» (امامی، بی‌تا، ص۵۱۶).
۳-۷- رابطه ثالث با بهره گیرنده در حقوق ایران
همانگونه که از سیاق ماده ۴۳۹ ق.م برمیآید تدلیس شخص ثالث مؤثر نیست. بنابراین ماده، اگر بایع تدلیس نموده باشد مشتری حق فسخ بیع را خواهد داشت و همچنین است بایع نسبت با ثمن شخصی در صورت تدلیس مشتری.
بین حقوقدانان در تفسیر این ماده اختلاف نظر وجود دارد: دکتر امامی در این مورد می‌نویسد: «ماده مزبور چنانچه ملاحظه میشود. حق فسخ رابه مشتری در صورتی داده است که تدلیس بوسیله بایع به عمل آمده باشد و حال آنکه خصوصیتی در فعل بایع نیست،بلکه هر عملی در بیع انجام شود که مشتری گول بخورد و تصور خلاف واقع بنماید و در اثر آن معامله کند تدلیس است، بنابراین ممکن است عمل فریبنده بوسیله شخصی ثالث انجام شود…. همچنین است تدلیسی که در ثمن به عمل آمده باشد، یعنی بایع میتواند عقد را فسخ نماید اگر به وسیله غیر از مشتری به عمل آمده باشد» (امامی، بی‌تا، ج۱، ص۵۱۴).
بنابراین انتساب انجام عمل فریبنده در ماده بالا به بایع یا مشتری از نظر آن است که تدلیس در اغلب موارد بوسیله آنها به عمل میآید و الا خصوصیتی در فعل بایع و مشتری نیست. در عین حال ایشان به اشکال اطلاق این نظر توجه میکنند و میافزایند: «تعمیم ماده و جریان حکم آن در موردی که تدلیس بوسیله شخص ثالث به عمل آید، در روش قضایی که از عبارت ماده تجاوز نمینمایند و به تفسیرهای خشک اکتفا میکنند دشوار است، ولی از نظر وحدت ملاک میتوان حکم ماده مزبور را در مورد تدلیس بوسیله شخص ثالث جاری ساخت» (همان، ص۵۱۵).
این نظریه برای حقوق فرانسه در صورتی که بهره گیرنده از تدلیس، یعنی بایع یا مشتری با ثالث تبانی کرده باشد. مسلماً درست است، زیرا در چنین صورتی گرچه عمل تدلیس بوسیله ثالث انجام گرفته است ولی با فرض تبانی، ثالث تنها وسیله عمل بوده است و تدلیس در واقع به خود بهره گیرنده برمیگردد. به عبارت دیگر گرچه ظاهراً تدلیس از طرف ثالث است ولی واقعاً بهره گیرنده از تدلیس، خود نیز مدلس است و عقدی در اثر تدلیس ثالث بلکه در اثر تدلیس بهره گیرنده که نتیجه تبانی او با ثالث است، متزلزل میشود (بامری، ۱۳۸۲، ص۷۳).
در صورتی که بهره گیرنده، با ثالث تبانی نکرده اما لااقل از تدلیس آگاه باشد، در آن صورت باز شاید بتوان نظریه مزبور را پذیرفتنی دانست، اگر چه مقداری مشکل در توجیه آن رخ می‌دهد. شاید در این صورت بتوان سکوت بهره گیرنده را چنانکه در ذیل مبحث سکوت دیده‌ایم. حرف سکوت نشمرد و با فرض آگاهی او بر عمل مدلسانی ثالث آن را و حکم عمل مثبت تلقی کرد که در اثر این عمل مثبت او که طرف عقد است، عقد متزلزل میشود (امامی، بی‌تا، ج۱، ص۵۱۵).
اما اگر بهره گیرنده، یعنی یک طرف عقد، نه با ثالث تبانی کرده و نه از تدلیس او آگاه باشد در آنصورت دلیلی وجود ندارد که بتوان عقد مدلس را، در اثر تدلیس بیگانهای از عقد تنزل شمرد. در اینصورت بین طرفین عقد تدلیس رخ نمیدهد و اثر راهی برای هرکس در برابر طرف عقد نیز باشد از طریق استفاده از اشتباه یا از طرفین عیب یا غبن و بنا به مقررات آن است. به بیان دیگر نمیتوان عمل ثالث را به پای طرف دیگر عقد نوشت زیرا هم نسبت به طرف دیگر عقد، غیر عادلانه و هم از نظر حقوقی نادرست است که همیشه حاصل از یک نوع رابطه را بر نوع دیگری بار کرد (امامی، بی‌تا، ج۱، ص۵۱۴).